عبدالرضا احمدی أتویی

نوشتار پیش رو، نگاهی دارد به مهار قدرت سیاسی از دریچه اخلاق اسلامی که با بررسی برخی متون اخلاقی، دو رویکرد نقد مستقیم و غیرمستقیم را ازهم متمایز می کند. در این متون؛ نقد مستقیم قدرت از یک سو برای اصلاح وضعیت جامعه ضروری دانسته می شود اما از دیگرسو با توجه به خطرات عظیمش، به پرهیز از آن توصیه می گردد. منظور از نقد غیر مستقیم قدرت نیز، مباحثی در علم اخلاق است که در بادی نظر ممکن است ابعاد سیاسی آن آشکار نباشد، اما اندکی توجه، رویکرد انتقادی آن را هویدا می کند. تعریف سیاست و عدالت، تبیین صفات و ویژگی های لازم برای حاکمان و همچنین نقد تملق گویی از جمله این مباحث است. نقد اخلاقی قدرت اگرچه زبان تندی ندارد و به اقتضای فضای علم اخلاق، توأم با بیان نرم و گاه غیرمستقیم است، درعین حال زاویه انتقادی آن با توجه به وضعیت سیاسی جامعه و نوع مباحث طرح شده کاملاً برجسته است.

جهان امروز پهنه بحران های بزرگ نظامی، سیاسی، بهداشتی و اقتصادی است. بااین حال بر آن، نام نظم جهانی مبتنی بر قدرت بی رقیب آمریکا نهاده اند. اما بحران ها، آوردگاه نظریات جدیدی هستند که دیدگاه های پیشین را به دلیل ناکامی شان در حل مشکلات به چالش می کشند. این نوشتار با این پرسش آغاز می شود که بر اساس چه نشانه هایی می توان به تحول در نظم مستقر جهانی اندیشید؟ فرضیه تحقیق نیز آنست که قدرت نرم ایالات متحده آمریکا به عنوان قدرت هژمون نظم مستقر جهانی، در حال افول است. در این نوشتار آنچه باعث تضعیف قدرت نرم آمریکا در عرصه داخلی این کشور و درصحنه بین الملل می شود با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی مورد پردازش و بحث قرارگرفته است. برخی از شواهد موردبحث در این مقاله آن است که در داخل ایالات متحده، رؤیای آمریکایی که زمانی جان شهروندان آن کشور را روشن می کرد و ابزاری برای دولت آمریکا برای پیشبرد سیاست های داخلی و خارجی اش محسوب می شد، در حال رنگ باختن است و در عرصه جهانی نیز بانگ ضدیت با سیاست های ایالات متحده روزبه روز بلندتر می شود.