محمدمصطفی یکتایی

یکی از دانش هایی که در فهم بهتر متون قرآن و سنّت کمک می کند دانش « فقه اللغه» است. اندیشمندان فقه اللغه روش هایی برای ارائه اطلاعات از لغات عرب داشته اند. شناخت روش های آنها، مرحله ای در تکمیل مطالعات این دانش است. شیوه شناخت روش های دانشیان فقه اللغه مسئله این تحقیق بوده که مقاله حاضر در صدد پاسخ به آن است. این نگاشته ضمن روشن ساختن مسیر پژوهش، امکان مقایسه بین ویژگی های لغویان را فراهم کرده و روش شناسی را آسان، یکدست و هدفمند می کند. شیوه شناخت از سه محور «اطلاعات هویتی»، «اطلاعات علمی» و «ویژگی های علمی لغوی» به دست می آید که هرکدام دارای سه مرحله است: «مراجعه به خودنوشت های لغوی»، «مراجعه به آثار تاریخی و شبه تاریخی» و «مهندسی معکوس از آثار لغوی». شناخت، مدل سازی و ارزیابی روش افراد توانمند در فهم متن ضمن ایجاد زمینه مراجعه آگاهانه به آثار ایشان، توان مقایسه آن با روش های رقیب و تعیین روش برتر را فراهم و در نهایت روش فقیه و محدّث در کشف مراد جدی متکلم (استظهار) را تکامل می بخشد. متن حاضر، تقریر بخشی از مباحث حجت الاسلام و المسلمین محمّدمهدی احسانی فر در کلاس فقه اللغه است که پس از تدوین و افزودن برخی مطالب، منتشر می شود.