رقیه ذوالرحیم

زمینه و هدف: اضطراب اجتماعی و رفتارهای پرخاشگرانه از جمله مشکلات رایج دوره کودکی هستند که دانش آموزان دبستانی با آن مواجه می شوند و در سال های اخیر برای درمان آنها، مداخلات روان شناختی مختلفی مورد بررسی قرار گرفته اند. پژوهش حاضر با هدف تعیین تأثیر بازی درمانی شناختی - رفتاری بر اضطراب اجتماعی و رفتارهای پرخاشگری کودکان دبستانی انجام شد. روش: نوع مطالعه این پژوهش نیمه آزمایشی (پیش آزمون - پس آزمون با گروه گواه) بود. جامعه آماری این پژوهش شامل تمامی دانش آموزان دبستانی پسر و دختر شهر تبریز در سال تحصیلی 97-1396 بود. از این جامعه تعداد 30 دانش آموز که تشخیص اضطراب اجتماعی و پرخاشگری را دریافت کرده بودند، با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای به عنوان نمونه مورد مطالعه انتخاب، و به صورت تصادفی ساده در گروه های آزمایش و گواه (15 نفر در هر گروه) جایدهی شدند. هر دو گروه مقیاس اضطراب اجتماعی لایبویتز برای کودکان و نوجوانان (2003) و پرسشنامه پرخاشگری کودکان دبستانی شهیم (1385) را در مراحل پیش آزمون و پس آزمون تکمیل کردند. گروه آزمایش هشت جلسه (هفته ای یک جلسه به مدت 8 هفته) بازی درمانی شناختی- رفتاری را به صورت گروهی دریافت کرد و گروه گواه مداخله ای دریافت نکرد. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیره و تک متغیره در نرم افزار SPSS.23 تحلیل شدند. یافته ها: بر اساس یافته ها، بین میانگین نمره های پس آزمون گروه آزمایش و گواه تفاوت معنی داری وجود دارد و بازی درمانی شناختی- رفتاری باعث کاهش اضطراب اجتماعی (001/0= p ، 37/0= d )، پرخاشگری جسمانی (0/001= p ، 0/35 d = )، پرخاشگری واکنشی کلامی و فزون کنشی (0/001= p ، 0/47 d = ) و پرخاشگری رابطه ای (0/001= p ، 0/30 d = ) در گروه آزمایش شده است. نتیجه گیری: بر اساس نتایج به دست آمده از این مطالعه می توان نتیجه گیری کرد که دانش آموزان در فرایند بازی درمانی شناختی- رفتاری نحوه برقراری ارتباط مناسب با سایر همسالان را می آموزند و بدین ترتیب رفتارهای پرخاشگرانه و اضطراب اجتماعی آنها به تدریج، کاهش می دهند.