شیده یوسف طالشی

زیست پذیری فرهنگی، جامع ترین شاخص ارزیابی وضعیت توسعه فرهنگی در مناطق است که از سه شاخص فرصت مشارکت فرهنگی، مشارکت فرهنگی و حمایت از فرهنگ و 54 زیرشاخص تشکیل شده است. هدف از انجام این مطالعه، ارزیابی زیست پذیری فرهنگی در سه کلان شهر مدنظر و مقایسه آنها ازنظر بهره مندی از این شاخص است. بر این اساس مطالعه حاضر به لحاظ هدف، کاربردی و با توجه به روش، ازجمله پژوهش های توصیفی – تحلیلی است. در این راستا سعی شده است با استفاده از داده های فرهنگی که با مراجعه به سازمان های مرتبط و سالنامه های آماری به دست آمده اند، زیست پذیری فرهنگی در سه کلان شهر ایران بررسی شود. بدین منظور پس از استانداردسازی داده ها، با استفاده از میانگین ساده زیرشاخص ها، هر یک از سه شاخص محاسبه و با بهره گیری از میانگین شاخص ها، زیست پذیری فرهنگی کلان شهرهای مدنظر طی سال های 1392 تا 1395 برآورد شده است. براساس نتایج به دست آمده، زیست پذیری فرهنگی طی سال های 1395-1392 در اصفهان از مقدار 203/0 به 792/0، در تهران از 321/0- به 041/0- و در مشهد از مقدار 530/0- به 069/0- در پایان دوره رسیده است. همچنین در مقایسه نسبی کلان شهرها در تمام سال های پژوهش، اصفهان در رتبه اول و تهران و مشهد به ترتیب در رتبه های دوم و سوم قرار دارند.

امروزه بسیاری از اقتصادهای درحال توسعه و توسعه یافته جهان، درصدد بهره بردن از منابع فرهنگی خود در شهرها هستند تا به سوی پیشرفت اقتصادی بیشتر گام بردارند. این امر علاوه بر منابع، نیازمند برنامه ریزی تخصصی است؛ بنابراین، نیاز به وجود معیاری احساس می شود که نشان دهنده کارایی شهر برای بهره گیری از فضاها و منابع فرهنگی و ارزیابی توسعه فرهنگی باشد. یکی از جامع ترین معیارهای ارزیابی، معیار زیست پذیری فرهنگی است که از سه شاخص فرصت مشارکت فرهنگی، مشارکت فرهنگی و حمایت از فرهنگ و 54 زیرشاخص تشکیل شده است. هدف این پژوهش، بررسی زیست پذیری فرهنگی و روند رشد آن طی دوره مطالعه شده در کلان شهر اصفهان است؛ ازاین رو، پژوهش ازنظر هدف، کاربردی است. داده های لازم برای برآورد این معیار از سالنامه های آماری و مراجعه به سازمان های مربوطه به دست آمده اند. داده ها به ازای هر 10000 نفر جمعیت، محاسبه و سپس استانداردسازی شده اند. در گام بعدی با استفاده از میانگین ساده زیرشاخص ها، هر یک از سه شاخص، محاسبه و با بهره گیری از میانگین شاخص ها، زیست پذیری فرهنگی اصفهان طی سال های 1392 تا 1395 برآورد شده است. نتایج پژوهش نشان می دهند معیار زیست پذیری فرهنگی در اصفهان طی دوره پژوهش با افزایش رو به رو بوده و توانسته است از مقدار 832/0 - در سال 1392 به مقدار 502/0 در سال 1395 برسد؛ اما شاخص فرصت مشارکت فرهنگی برخلاف دو شاخص مشارکت فرهنگی و حمایت از فرهنگ با کاهش مواجه شده است.