کرامت محمدی

هدف: محیط های خاص سبک مدیریت و سائقه های انگیزشی متفاوتی دارند. انگیزش کارکنان دانشی در محیط های آموزشی، فرای تمامی نظریات موجود در زمینه انگیزش در رفتار سازمانی، می تواند دارای ابعاد و مؤلفه های خاص خود باشد. شرح این نوع انگیزه ها در توصیفات علم، علم آموزی، عالم و جویای علم در بیان روایات فراوان است؛ ضمن اینکه انسان شناسی اسلامی، انسان را موجودی نه تنها مادی، بلکه دارای ابعاد معنوی می داند. توجه به این مؤلفه ها در محیط های علمی و آموزشی، موجب زمینه سازی مدیریت اسلامی از یک سو و رخداد پیامدهای صحیح علم آموزی در جامعه اسلامی از سوی دیگر خواهد شد. روش: در پژوهش پیش رو، با تکیه بر روش شناسی کیفی تحلیل مضمون با منبع قرار دادن روایات باب علم و رزق کتاب میزان الحکمه به احصای ابعاد و زمینه های انگیزش کارکنان دانشی و اساتید به دسته بندی آنها پرداخته شد. یافته ها: یافته ها نشان می دهد می توان پنج الگو را در انگیزش محیط های علمی و پژوهشی به کار بست. نتیجه گیری: راهبردهای تجلیل، ترغیب، تکلیف، تبشیر و تنذیر و تحکیم، به عنوان راهکارهای مؤثر در انگیزش سه ساحت فردی، اجتماعی و ذی نفعان محیط علمی کشف و تبیین شده اند.

یکی از مراکز دانشگاهی کشور که با مأموریت مرجعیت علمی در تدوین و تولید علوم انسانی اسلامی اهتمام دارد، دانشگاه امام صادقA است. یکی از دانشکده های فعال در این دانشگاه، دانشکده معارف اسلامی و مدیریت است که با مرور پایان نامه های انجام شده در آن، می توان دریافت که بر اساس انتظارات برخاسته از نیازهای جامعه اسلامی، گستره متنوعی از پژوهش های مدیریت اسلامی در قالب پایان نامه های کارشناسی ارشد در این سال ها انجام شده و متناسب با مشرب و رویکردهای مختلف این حوزه، روش شناسی های گوناگونی مورد استفاده قرار گرفته است. با مطالعه و بررسی این پایان نامه ها، می توان از روندهای موجود تصویری شفاف داشت و با استفاده از تجربیات و مسیرهای طی شده، از دوباره کاری ها در این حوزه اجتناب کرد؛ بر این اساس هدف پژوهش حاضر، مطالعه و شناسایی روندهای موجود در پایان نامه های حوزه مدیریت اسلامی در دانشکده معارف اسلامی و مدیریت دانشگاه امام صادقA است؛ بدین منظور در غربال اولیه فهرست پایان نامه هایی که از بدو تأسیس دانشکده تا شهریور۱۳۹۴ دفاع شده بودند، بر اساس پنج شاخص اسلامی بودن مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت ۱۴7 پایان نامه بررسی شدند. با استفاده از مرور ادبیات و نظرات خبرگان، محورهای روش شناسی، منبع شناسی مأخذ مورد استفاده در پژوهش، رویکردشناسی و موضوع شناسی پژوهشی به عنوان محورهای اصلی در بررسی روندها و مقایسه پژوهش ها انتخاب شد و پایان نامه های انتخاب شده مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. نتایج نشان می دهد که در روش شناسی های اسلامی بیشترین رویکرد مورد استفاده در تحقیقات، رویکرد فقهی و کمترین رویکرد، سیره پژوهی است؛ همچنین از میان سه رویکرد اصلی در تولید علم، رویکرد تهذیب و تکمیل، بیشترین تحقیقات را به خود تخصیص داده است.

سرمایه ی انسانی اصطلاحی است که در دهه های اخیر از اقتصاد وارد ادبیات مدیریت شده اشاره به افرادی دارد که دارایی هایشان (شامل دانش، مهارت و تخصص) برای سازمان در حکم سرمایه است. مسئله ی اصلی پژوهش پیش رو، شناخت مسیر اصلی فرآیند رشد سرمایه ی انسانی با توجه به آموزه های دینی و سیره ی اهل بیت علیهم السلام است که بر همین اساس، این پژوهش به دنبال تبیین دلالت های حماسه ی حسینی در رشد سرمایه ی انسانی بوده و در پی آن است که اصول متناسب با سازمان را از دل این برهه از تاریخ با استفاده از روش شناسی تحلیل مضمون استنباط نماید. درنتیجه ی فرآیند تحلیل مضمون انجام گرفته در این پژوهش، 531 مضمون پایه، 80 مضمون سازمان دهنده و 10 مضمون فراگیر استخراج شده است که نهضت اباعبدالله الحسین علیه السلام را به مثابه یک نهضت رشد برای سرمایه های انسانی (به طور خاص) و بشریت (به صورت عام) تحلیل و دلالت های این حماسه را بر رشد سرمایه ی انسانی نشان می دهد.