سید هادی دادگر

انجیل یعقوب یکی از اناجیل معروفِ غیررسمی (آپوکریفا) است. در آن به ولادت و کودکی مریم و عیسی (ع) به تفصیل پرداخته شده است. مطالعه و بررسی تطبیقی این دو داستان در انجیل یعقوب با قرآن کریم از جهات مختلفی حائز اهمیت است. توضیحات این دو داستان در انجیل یعقوب شباهت هایی با روایت قرآن دارد و از آن چه در اناجیل رسمی آمده، به قرآن نزدیک تر و با آن هماهنگ تر است. مطالعه این اناجیل که به هر علتی در دنیای مسیحیت کم تر مورد توجه قرار گرفته اند و مقایسه آن ها با قرآن می تواند روابط بینامتنی قرآن با متون دینی پیش از خود را بازنماید؛ آن سان که بتوان دریافت مخاطبان قرآن احتمالاً با ذهنیتی که در اثر آشنایی با چنین متونی شکل گرفته بود، خود را نیازمند دریافت وحی به پیامبر (ص) برای حل چه مشکلاتی و کشف چه ابهاماتی احساس می کرده اند. در مطالعه پیش رو بنا ست با مرور داستان های ولادت و کودکی مریم و ولادت عیسی (ع) در قرآن، اناجیل رسمی و انجیل یعقوب از شباهت بیش ترِ داستان قرآنی با انجیل یعقوب در قیاس با اناجیل رسمی دفاع کنیم.

شیخ کلینی که در دوران غیبت صغرا می زیسته است، به سبب نوع نگاهش به امامت و در مواجهه با رخداد غیبت، برخوردی عادی و همراه با آرامش از خود بروز می دهد که آن، هم در تألیف کتاب کافی بازتاب یافته است و هم در عدم مراجعه کلینی به نواب امام زمان Z . کلینی که در عقل گرایی و اعتقاد به همراهی امام با کتاب و سنت و عدم تجاوز امام از آن دو، با جریان هشام بن حکم قرابت دارد، عدم دسترسی تعلیمی به امام، برای او ایجاد بحران و اضطراب نمی کرده است. وی با تبیین مفهومی عام با نام حجت که جامع مفهوم پیامبر 2 و امام R بوده و همچنین با بیان جایگاه تکوینی حجت، این اعتقاد را بیان می کند که وجود امام(حجت) تکویناً ضرورت دارد و نه لزوماً تعلیماً و لازمه این ضرورت، دسترسی مستقیم به امام نیست که بدین وسیله، بحران عدم دسترسی به امام را که برای بسیاری از شیعیان آن دوران مطرح بوده، مدیریت کرده و پاسخ می دهد.