لیلا کبیری

مقدمه: روان شناسان و متخصصان علوم رفتاری همواره سعی داشته اند با توسعه برنامه های آموزشی گوناگون، سطح سازگاری افراد را در گروه های سنی مختلف افزایش دهند. بر این اساس، مرور نتایج مطالعات در حوزه شناختی _ اجتماعی، نشان می دهد که بخش قابل ملاحظه ای از کنش وری نا مناسب نوجوانان، به نقص در خزانه مهارتی آنها مربوط می شود. بنابراین مطالعه حاضر با هدف اثربخشی آموزش مهارت های شناختی _ اجتماعی بر روابط مثبت با دیگران و سازگاری نوجوانان انجام شد. روش کار: در این پژوهش نیمه آزمایشی با طرح پیش آزمون _ پس آزمون با گروه کنترل و همراه با پیگیری دو ماهه ، از جامعه آماری 148 نفری دانش آموز ان دختر پایه هشتم، 58 دانش آموز با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب و سپس به صورت تصادفی در گروه ها جایگزین شدند. دانش آموزان دو گروه، در مرحله پیش آزمون و پس آزمون به مقیاس روابط مثبت با دیگران و مقیاس سازگاری، پاسخ دادند. برای دانش آموزان گروه آزمایش به مدت 10 هفته و هر هفته حدود 2 ساعت، برنامه آموزش مهارت های شناختی _ اجتماعی ارائه گردید. نتایج با آزمون های تحلیل کواریانس تک متغیری و چند متغیری و با استفاده از نرم افزار SPSS-18 تحلیل شدند. یافته ها: نتایج تحلیل کواریانس چندمتغیری برای تعیین اثر گروه بر سازگاری دانش آموزان در مرحله پس آزمون و پیگیری معنادار بود (05/0 P< ). همچنین، نتایج تحلیل کواریانس تک متغیری برای تعیین اثر گروه بر میزان روابط مثبت با دیگران در مرحله پس آزمون و پیگیری نیز معنادار بود (05/0 P< ) . از طرفی یافته ها نشان دادند که اثر مداخله بر متغیرها در مرحله پیگیری ثابت بوده است. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که برنامه آموزش مهارت های شناختی _ اجتماعی از طریق بازسازی شناختی، اصلاح اسنادهای علّی و تحریف های شناختی و همچنین پربارسازی مهارت های رابطه بین فردی در تقویت خزانه مهارتی فراگیران به طور تجربی مؤثر بود.