رحیم هاتفی عین الدین

این مقاله بخشی از رساله دکتری است که با عنوان "موانع تولید نظریه حوزه ی روابط بین الملل در ایران: نظر نخبگان دانشگاهی" سامان یافته است. در پی فهم دلایل تولید نشدن نظریه بومی روابط بین الملل در ایران به بررسی موضوع از منظر نخبگان دانشگاهی این رشته پرداختیم. پژوهش حاضر که به روش نظریه زمینه ای و با مصاحبه عمیق عملیاتی شد، به موانع و کدهایی دست یافت که در برسی نهایی با عنوان امتناع جامعه شناختی تولید نظریه بومی روابط معرفی گردیدند. یافته های این تحقیق کیفی با روش مذکور در ادامه تحت بررسی کمی قرار گرفت. فراوانی و درصد کدهای کیفی به دست آمده در متن مصاحبه ها به عنوان داده های خام دست اول، مبنای این مقایسه قرار گرفت. در راستای بسط و تبیین نظریه به دست آمده الزامات جامعه شناختی تولید علم به صورت مطالعه کتابخانه ای منابع مربوطه استخراج گردیدند. نتیجه این بررسی نه ملاک و معیاری بودند که با یافته های تحقیق حاضر مطابقت داشتند. مقایسه یافته های تحقیق با الزامات مد نظر نشان از فقدان زمینه های اجتماعی لازم برای نظریه پردازی بومی داشته و نظریه حاصل از پژوهش کیفی در پرتو بررسی کمی و مقایسه ای تقویت گردید. یعنی دلیل تولید نشدن نظریه بومی روابط بین الملل در ایران " امتناع جامعه شناختی تولید علم" می باشد.