مریم بیگدلی

تزئینات بخش جدایی ناپذیر از معماری و بناهای هر فرهنگ و سرزمینی است که خود شیوه های متنوع و گوناگونی را شامل می شود و کاربرد آن در معماری موجب کمال و غنای بصری می گردد. شهرستان رامهرمز خوزستان با پیشینه ای باستانی و تاریخی دارای ابنیه و آثار باقی مانده متنوعی است که عمدتاً از دیدگاه کالبدی بیانگر شاخص های فرهنگی و هنری خاص این منطقه جغرافیایی می باشد. به عنوان نمونه می توان به بنای سکونتی- حکومتی عمارت صمیمی، ساخته شده در دو دوره صفوی و قاجار در شهرستان رامهرمز اشاره نمود. این بنا از جمله باغ های سکونتی حکومتی قاجار است که در دو دوره زمانی صفوی و قاجار احداث شده است. در این پژوهش با توجه به خلاء علمی - تحقیقاتی در رابطه با معماری بناهای تاریخی رامهرمز بخصوص در بحث تزئینات، سعی شده است تزئینات بنای فوق مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد و با استفاده از روش تفسیری - تاریخی ویژگی های معماری تلفیقی دوره قاجار و صفوی بنای فوق را بیان نماید. سپس با استفاده از روش تحقیق مورد کاوی و با ابزار مطالعات اسنادی و کتابخانه ای و همچنین ابزار میدانی شامل بازدید از بنا، عکس برداری و تهیه نقشه، به بازشناسی رویکردهای غیر ایرانی و ویژگی های تلفیقی تزئینات عمارت فوق و همچنین نوآوری های موجود در معماری بنا پرداخته شده است که موجب شناخت هویت فرهنگی بنا گردیده است. سؤال اصلی تحقیق عبارت است از: "تزئینات تلفیقی مورد استفاده در معماری دو دوره صفوی و قاجار بنای عمارت صمیمی چگونه است؟". نتایج حاصل از پژوهش نشان می دهد که تلفیق در تز ئینات معماری عمارت صمیمی در سه زمینه شامل: 1. تأثیر تزئینات غرب در ساختمان قاجاری و پیدایش ستون های کلاسیک، 2. تلفیق تزئینات بنا با معماری کشورهای عربی در ساختمان صفوی و شکل گیری چهار نوع قوس نوآورانه و مشابه قوس کنگره دار، 3. ترکیب الگوهای معماری ایرانی با سایر الگوها و تشکیل قوس های ترکیبی؛ قابل مشاهده است. 4. عمده تزئینات آجرکاری عمارت صمیمی رامهرمز، شامل شیوه های آجرکاری گل اندازی و انواع رگ چین با الگوهای فخرومدین، راسته، هره، دندان موشی، گل پنجره و حصیری است که در جداره های بنا می توان مشاهد نمود.