نسیمه بهمنیان

در این پژوهش درصدد بازنمایی واجیِ ساخت ندایی زبان فارسی در چارچوب نظریه واج شناسی لایه ای هستیم. تکیه زیروبمی در این نظریه ناظر به برجستگی در سطح پاره گفتار است. قرارگرفتنِ تکیه های زیروبمی روی هجای تکیه برِ واژگانی مشخصه زبان-ویژه در زبان فارسی است؛ با وجود این پژوهشگران پیشین ادعا کرده اند که تغییر جایگاه تکیه به هجای اول در اسم ها، موجب ندایی شدنِ اسم می شود. برخلاف دیدگاه های پیشین، در این پژوهش وجود تکیه زیروبمی در هجای اول در اسم های منادا مورد تردید جدی قرار می گیرد. این پژوهش الگوی آهنگ ^H +X* H-(L%/H%) را برای ساخت های ندایی پیشنهاد می کند که در آن تکیه زیروبمی (*) روی هجای آخر اسم منادا قرار می گیرد و X نشانهٔ انواع تکیهٔ زیروبمی است که در تأکید کلی از نوع H* و در تأکید جزئی از نوع L+H* است. ^H بیانگر وقوع پیش قله قبل از هجای تکیه بر واژگانی است و نواخت گروه H- نشانه جاری بودن کلام از سوی گوینده و انتظار پاسخ از شنونده و ادامه گفتار است. معمولاً پس از اسم منادا گفتار جریان دارد و پایان اسم منادا پایان واحد آهنگ نیست و به همین دلیل، نواخت مرزنمای بالا (H%) یا پایین (L%) را داخل پرانتز قرار داده ایم که اگر واحد آهنگ فقط به اسم منادا محدود بود، نواخت مرزنما برچسب لازم را داشته باشد. شواهد آکوستیکی و آزمایش های درکی ادعای پژوهش حاضر را تأیید می کنند.