رامین پوراسکندری

یکی از ظرفیت هایی که به دنبال ظهور فناوری های اطلاعات و ارتباطات در آموزش و یادگیری به کار گرفته شد؛ استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی بود. بر این اساس پژوهش حاضر با هدف مطالعه تأثیر شبکه های اجتماعی مجازی بر عملکرد تحصیلی دانش آموزان چهارم ابتدایی در درس ریاضی انجام گرفت. پژوهش حاضر به لحاظ روش گردآوری داده ها از نوع شبه آزمایشی بوده و همچنین در طبقه بندی تحقیقات بر اساس هدف از نوع پژوهش های کاربردی محسوب می شود. جامعه آماری پژوهش حاضر کلیه دانش آموزان پایه چهارم ابتدایی شهر اردبیل به تعداد 4215 بود که در سال تحصیلی 95 – 94 مشغول به تحصیل بودند. برای انجام پژوهش به روش نمونه گیری هدفمند، دو کلاس متشکل از 60 دانش آموز به عنوان نمونه آماری در دو گروه آزمایش و گواه از جامعه موردمطالعه انتخاب گردید. برای تجزیه وتحلیل داده از آمار توصیفی (فراوانی، درصد، انحراف میانگین) و آمار استنباطی (آزمون تی گروه های مستقل و تحلیل کوواریانس) استفاده شد. نتایج حاصل نشان داد دانش آموزانی که در فرایند یاددهی- یادگیری از شبکه اجتماعی مجازی (تلگرام) استفاده کرده اند از عملکرد تحصیلی بالایی نیز در درس ریاضی برخوردار بوده اند. همچنین علی رغم دل نگرانی هایی که در خصوص کاربرد شبکه های اجتماعی مجازی وجود دارد؛ می توان با برنامه ریزی های دقیق و هدفمند از ظرفیت های این فناوری برای ارتقاء سطح آموزش و فرایند یاددهی – یادگیری بهره مند شد.

هدف از مطالعه حاضر، بررسی کج فهمی های دانش آموزان پایه پنجم ابتدایی درباره مفهوم گرما و دماست. مفاهیمی که هم در برنامه درسی مدارس و هم در زندگی روزانه اهمیت فراوانی دارند. تعداد 136 نفر از دانش آموزان پسر پایه پنجم ابتدایی از چهار آموزشگاه منطقه 6 شهر تهران انتخاب شدند و در این مطالعه شرکت داده شدند. برای گردآوری اطلاعات، از یک آزمون تشخیصی حاوی پنج سوال باز پاسخ و چندگزینه ای استفاده شد و سپس پاسخ های دانش آموزان در قالب توضیحات داده شده و همچنین شرکت در مصاحبه نیمه ساختار یافته مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان می دهد که دانش آموزان تصورات و کج فهمی های گوناگونی درباره مفهوم گرما و دما دارند که قبلاً در هیچ منبعی گزارش نشده است. بر پایه این یافته ها ضرورت دارد تا در بازبینی برنامه های درسی و مواد آموزشی علوم تجربی دوره ابتدایی که اخیراً توسط وزارت آموزش و پرورش در حال انجام است، در سازماندهی مفاهیم مرتبط با گرما و دما و مدل سازی آن ها در کتاب های درسی توجه زیادی مبذول  گردد.

هدف از مطالعه حاضر، بررسی مشکلات آموزش و یادگیری پدیده های نجومی مربوط به علوم تجربی پایه چهارم دبستان از دیدگاه آموزگاران این پایه است. تعداد 41 نفر از آموزگاران با سابقه پایه چهارم دبستان شهر تهران و شهرستان های استان تهران در این مطالعه کیفی شرکت کردند. برای گردآوری اطلاعات، از یک آزمون تشخیصی انشایی و انجام مصاحبه نیمه ساختار یافته استفاده شد. این آزمون دارای دو بخش چندگزینه ای و پاسخ های تشریحی آموزگاران بود. در بخش اول آزمون که در مقیاس لیکرت بود، آموزگاران مفاهیم چالش برانگیز نجوم را مشخص کردند و سپس در بخش دوم آزمون، تصورات و کج اندیشی های احتمالی دانش آموزان را توضیح دادند. یافته های پژوهش نشان می دهد که آموزش برخی مفاهیم مربوط به پدیده های نجومی مشکلاتی را برای آموزگاران ایجاد کرده است. همچنین دانش آموزان تصورات و کج اندیشی های گوناگونی از پدیده های نجومی داشته و علاوه بر کاربست ضعیف آموخته ها در موقعیت های مشابه، درک کاملی از مفاهیم نجومی ندارند. این یافته ها بر ضرورت بازاندیشی در شیوه سازماندهی مفاهیم مرتبط با پدیده های نجومی در محتوای آموزشی علوم تجربی پایه چهارم دبستان تأکید می کنند.