بهنوش آرام فر

هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی آموزش هوش معنوی بر مقابله با استرس و ارتباط مؤثر دانش آموزان بود. طرح پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با روش پیش آزمون پس آزمون با گروه گواه و مرحله پیگیری بود. جامعه آماری شامل همه دانش آموزان دختر پایه هشتم منطقه 12 آموزش وپرورش شهر تهران در سال تحصیلی 97 1396 بود . تعداد 56 نفر به روش خوشه ای چندمرحله ای به عنوان حجم نمونه انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه به شکل تصادفی جایگزین شدند. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه مقابله با استرس اندلر و پارکر (1990) و پرسشنامه مهارت های ارتباطی کرمی (1386) بود. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس چندمتغیره تحلیل شدند. تحلیل آماری داده ها نشان داد 9 جلسه مداخله آموزش هوش معنوی موجب افزایش معنادار در مقابله مسئله مدار و ارتباط مؤثر دانش آموزان و همچنین موجب کاهش معنادار مقابله هیجان مدار و مقابله اجتنابی در مواجهه با استرس شده است.

پژوهش حاضر با هدف تعیین اثربخشی آموزش هوش معنوی بر مقابله با استرس و خود شکوفایی دختران نوجوان انجام شده است. طرح پژوهش از نوع نیمه آزمایشی با روش پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه و مرحله پیگیری بود. جامعه آماری شامل همه دانش آموزان دختر پایه هشتم منطقه 12 آموزش و پرورش شهر تهران در سال تحصیلی 97-1396 بود . 56 دانش آموز به روش خوشه ای چندمرحله ای به عنوان حجم نمونه انتخاب و در دو گروه آزمایش و گواه به شکل تصادفی جایگزین شدند. بسته آموزش هوش معنوی بر اساس پروتکل آموزشی بوئل(2004) ارائه شد. ابزار پژوهش شامل پرسشنامه مقابله با استرس اندلر و پارکر(1990) و پرسشنامه شکوفایی سلیمانی و همکاران(۱۳۹۴) بود. برای تحلیل داده ها از نرم افزار آماری SPSS، روشهای آمار توصیفی(میانگین و انحراف استاندارد) و آمار استنباطی(تحلیل کوواریانس چندمتغیری، تحلیل واریانس با اندازه گیری مکرر) استفاده شد. مفروضه همگنی ماتریسهای واریانس - کوواریانس با استفاده از آماره Mباکس آزمون شد. تحلیل آماری داده ها نشان داد که 9 جلسه مداخله آموزش هوش معنوی موجب افزایش معنادار در مقابله مسئله- مدار، هیجانهای مثبت، روابط، معنایابی و پیشرفت در پس آزمون نسبت به پیش آزمون در گروه آزمایش شد و در مقایسه با گروه کنترل موجب کاهش مقابله هیجان- مدار و مقابله اجتنابی شد. با توجه به آثار مثبت آموزش هوش معنوی، می توان از یافته های این پژوهشها در تدوین محتوای برنامه درسی آموزش مهارتهای زندگی با هدف پیشگیری از آسیبهای اجتماعی به ویژه رفتارهای پرخطر در نوجوانان بهره جست.