زینب اطهری

با توجه به اهمیت نقاشی در تجلی دنیای درونی افراد و فهم مسائل آنان، مطالعه حاضر به بررسی تحولی علائم ترسیمی اضطراب و افسردگی آزمون ترسیم منظره در دانش آموزان ابتدایی شهر بندرعباس پرداخت. جامعه پژوهش را کلیه دانش آموزان دختر و پسر دوره ابتدایی مدارس شهر بندرعباس در سال تحصیلی ۹۵- ۹۶ تشکیل داده اند. به منظور انتخاب نمونه ابتدا به طریق روش نمونه گیری خوشه ای شش مدرسه به تصادف انتخاب شدند. از میان دانش آموزان مراجعه کننده به مشاوران این مدارس، ۲۰ دانش آموز دارای اختلال اضطراب و ۲۰ دانش آموز دارای افسردگی از طریق اجرای پرسش نامه های اضطراب بیماهر و افسردگی کواکس انتخاب شدند. انتخاب بر این مبنا بود که نمره هرکدام از افراد منتخب در آزمون آن اختلال یک انحراف معیار بالاتر از میانگین باشد. ۲۰ دانش آموز عادی نیز به روش نمونه گیری تصادفی از همین مدارس انتخاب شدند. پس از ترسیم نقاشی منظره توسط شرکت کنندگان، تفسیر و مقایسه نقاشی گروه ها با استفاده از آزمون خی دو انجام شد. نتایج آزمون خی دو نشان داد بین اعضای گروه های دانش آموزان عادی، افسرده و مضطرب ازلحاظ برخی علائم ترسیمی نقاشی منظره تفاوت معنی دار وجود دارد. عدم رعایت نسبت سر به تنه، خطوط کم رنگ، ترسیم آدمک کوچک، استفاده از خطوط منقطع، تفاوت در کاربرد رنگ ها، نداشتن منظره پیرامون آدمک، خطوط ترسیمی دارای پیچ وتاب در ترسیم درخت، تصحیح های مکرر و ترسیم شاخه های درخت به حالت بسته ازجمله ویژگی های نقاشی دانش آموزان دارای اختلال بود. کودکان به دلیل پایین بودن سطح تفکر انتزاعی قادر به بیان هیجانات و احساسات خود نیستند، ازاین رو کاربرد آزمون های فرافکن ترسیمی از سوی روان شناسان و مشاوران جهت تشخیص و درمان اختلالات رفتاری و سازشی کودکان اجتناب ناپذیر است