لطف الله ساعدموچشی

دراین مقاله با تحلیل اسنادو مدارک روندسیاست گذاری آموزش عالی ایران مورد کندوکاو قرار گیرد. بررسی پیشینه نشان داد که سیاستها و برنامه های نظام آموزش عالی کشورتحت لوای سیاست کلی و متمرکز کشور و در نبود مشارکت برنامه ریزان متخصص و خبره طراحی، تدوین و برای اجرا ابلاغ میگردد به نحوی که ماهیتاًفاقد ویژگیهای یک نظام برنامه ریزی مطلوب و علمی، فاقد بینش واقعگرایانه، به دور از نیازهای جامعه، بیشتر بروکراتیک و متأثر از جریانات پر نفوذ عقیدتی و سیاسی است. نتایج اجرای چنین سیاستها و برنامه هایی درافزایش ثبت نام در مراکز آموزش عالی، ایجاد مراکز علمی جدید، کمبود فضا و تجهیزات فناوری، سیل مدرک گرایی، افت کیفیت علم و دانش، بیکاری فارغ التحصیلان وشکاف بیشتربین دانشگاه،صنعت وجامعه نمودیافته است.همچنین از مهمترین چالش های آموزش عالی، اتلاف سرمایه های مالی وانسانی کشور به دلیل بی کیفیتی بروندادها و عدم تمایل به جذب این منابع انسانی در سطوح جامعه، نبود نظام جامع نظارت، ارزیابی و اعتبارگذاری در عرصه آموزش عالی، کافی نبودن پویایی در نظام آموزش عالی برای پاسخگویی متناسب به نیازهای جامعه، کم توجهی به پرورش مهارت ها، کارآفرینی،خلاقیت و نوآوری در نظام آموزشی،گسست ارتباطات دانشگاههابامؤسسه های تحقیقاتی و جامعه پیرامون، فقدان جهت گیری های مرتبط باآمایش سرزمین دربرنامه ریزی-های توسعه آموزش عالی،کمیت گرایی و فقدان کیفیت لازم آموزش دانشگاهی است.برای برون رفت از چنین وضعیتی ضمن اهتمام برتحلیلی آسیب شناسانه از وضعیت موجود،سیاستها، مسیر و سازوکارهای توسعه آموزش عالی کشور به طور اساسی مورد بازبینی قرار گیرد و برای ارتقای سطح مهارت و کارآیی دانش آموخته دانشگاهی مبتنی بر خط مشی توسعه مورد نظر دراسناد بالادستی نظیرسندچشم اندازکشوروتاکیدبرنظام علمی وتحقیقاتی و بر پایه اولویت های آن تلاش و در راستای رفع چالش های پیش روی توسعه آموزش عالی اقدام کرد.

دانشگاه و نظام آموزش عالی نقش حیاتی را در تربیت نیروی انسانی و تامین سرمایه انسانی ایفا می کند. دانشگاه فرهنگیان نیز به عنوان سازمانی نو پا و هدفمند در راستای تحقق برنامه راهبردی خود در افق چشم انداز 1404 خود به جذب و تربیت دانشجو معلمان اهتمام ورزید. هدف پژوهش حاضر، واکاوی وضعیت دانشگاه فرهنگیان برحسب تجارب زیسته دانشجو- معلمان است و در قالب یک طرح آمیخته انجام گرفته است. روش پژوهش آمیخته از نوع اکتشافی بود. در بخش کیفی از روش پدیدارشناسی و در بخش کمّی از روش توصیفی- پیمایشی استفاده شد. دامنه پژوهش شامل کلیه دانشجو-معلمان پردیس های دخترانه و پسرانه سنندج هستند که بر اساس آمار منتشر شده توسط دانشگاه، 1425 نفر هستند. در بخش کیفی با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند از نوع موارد مطلوب، 20 نفراز دانشجو- معلمان (از دو پردیس فرهنگیان سنندج) طبق شیوه نمونه گیری هدفمند (نمونه گیری نظری) تا آنجا که اشباع نظری صورت گرفت، انتخاب شدند و ابزارگردآوری یافته ها هم مصاحبه بود. همچنین جامعه آماری در بخش کمّی نیز، تمامی دانشجو-معلمان مقطع کارشناسی دانشگاه فرهنگیان شهر سنندج بودند که در سال تحصیلی 96-95، مشغول به تحصیل بوده، که براساس فرمول کوکران تعداد 458 دانشجو (160 دانشجوی دختر و 298 دانشجوی پسر) به عنوان حجم نمونه و روش نمونه گیری طبقه ای نسبی انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها در بخش کمی پرسش نامه محقق ساخته (متشکل از 7  قسمت) است که بر اساس یافته های بخش کیفی و ادبیات موضوع طراحی شد. جهت تحلیل داده ها نیز از آزمون های فریدمن و t دو گروه مستقل بهره گرفته شد. براساس نتایج حاصل شده در بخش کیفی، وضعیت آسیب پذیری دانشگاه فرهنگیان از دیدگاه دانشجو-معلمان، در هفت طبقه توصیفی گنجانده شده که عبارتند از: 1- وضعیت آموزشی 2- کارکرد پژوهشی 3- پتانسیل های نیروی انسانی 4- حوزه فضا و تجهیزات 5- حوزه مالی و اداری 6- برنامه درسی و سرفصل ها 7- سازوکارهای ورودی، فرایندی و خروجی.نتایج بخش کمّی پژوهش نیز نشان داد که از دیدگاه دانشجو-معلمان ترتیب اولویتی آسیب زای دانشگاه فرهنگیان به ترتیب عبارت بودند از: 1- برنامه درسی و سرفصل ها 2- کارکرد پژوهشی 3- سازوکارهای ورودی، فرایندی و خروجی 4- فضا و تجهیزات 5-وضعیت آموزشی 6- حوزه اداری و مالی و 7- ظرفیت های نیروی انسانی. همچنین براساس رشته تحصیلی اولویت بندی ابعاد آسیب پذیر دانشگاه فرهنگیان در بعد اول یکی بوده که به  ترتیب عبارتند از برنامه درسی و سرفصل ها، بعد کارکرد پژوهشی و بعد سازوکارهای ورودی، فرایندی و خروجی. بین وضعیت ابعاد آسیب زای دانشگاه فرهنگیان از نگاه دانشجو-معلمان پسر و دختر نیز تفاوتی وجود ندارد. لذا مسئولان و متولیان این دانشگاه نوپا با برنامه ریزی دقیق و تخصیص منابع و اعتبارات مالی لازم در جهت اعتلا و ارتقای رسالت ها و اهداف این نهاد مهم آموزشی، تربیتی تلاش نمایند تا شاهد تحقق اهداف راهبردی دانشگاه فرهنگیان باشیم.

هدف: هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر نظارت والدین بر تکالیف درسی و پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس املاء و ریاضی پایه چهارم مدارس ابتدایی پسرانه شهرستان سیرجان بود. روش: روش پژوهش ازجمله پژوهش های شبه آزمایشی از نوع پیش آزمون- پس آزمون با گروه گواه است. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان پایه چهارم مدارس ابتدایی پسرانه شهرستان سیرجان (4321 N=) در سال تحصیلی 93-1392 بود. حجم نمونه متشکل از 60  نفر دانش آموزان پسر پایه چهارم ابتدایی بوده است که 30 نفر آن ها گروه آزمایش و 30 نفر گروه گواه بوده است و با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده است. ابزار اندازه گیری به کاررفته در این تحقیق آزمون معلم ساخته درس املا و ریاضی بود که روایی و پایایی آن ها مورد تائید قرارگرفته است. برای تجزیه وتحلیل آماری داده ها از روش های آمار توصیفی (میانگین و انحراف استاندارد) و آمار استنباطی (تحلیل کواریانس) استفاده شده است. یافته ها: یافته های پژوهش نشان داد که بین میانگین نمرات پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در گروه آزمایش و گواه تفاوت معناداری وجود دارد و میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزانی که والدینشان بر تکالیف درسی آن ها نظارت دارند نسبت به دانش آموزانی که والدینشان بر تکالیف درسی آن ها نظارت ندارند در درس املا پایه چهارم ابتدایی بالاتر است. همچنین میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزانی که والدینشان بر تکالیف درسی آن ها نظارت دارند نسبت به دانش آموزانی که والدینشان بر تکالیف درسی آن ها نظارت ندارند در درس ریاضی بالاتر است. نتیجه گیری: بر اساس یافته های این پژوهش می توان گفت که نظارت والدین بر تکالیف درسی دانش آموزان بر میزان پیشرفت تحصیلی دانش آموزان در درس املا و ریاضی تأثیر دارد.

هدف اساسی پژوهش حاضر اعتبارسنجی ملاک ها و شاخص های ارزیابی کیفیت معلمان مدارس دوره متوسطه کشور و مطالعه موردی آن در آموزش و پرورش کهگیلویه و بویراحمد می باشد. به این منظور، اهم ملاک ها و شاخص های ارزیابی معلمان گرداوری و توسط کارشناسان و متخصصین اعتبارسنجی شده است. جامعه آماری، معلمان، کارشناسان آموزش و پرورش کهگیلویه و بویراحمد و متخصصین ارزیابی کیفیت دانشگاهی می باشد. روش پژوهش از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه گرداوری داده، توصیفی پیمایشی می باشد. ابزار گرداوری داده های پرسشنامه محقق ساخته می باشد. تجزیه و تحلیل داده ها با روش های آمار توصیفی و آمار استنباطی آزمون (T) تک نمونه ای صورت گرفت. یافته ها حاکی از آن است که، همه ملاک ها و شاخص ها در سطح مطلوبیت خوبی ارزیابی شده، محاسبه آزمون (T) در مورد هر یک از ملاک ها و شاخص ها با درجه آزادی مشخص (299)، چون سطح معنی داری مشاهده شده (0.000=Sig) مقدار کمتر از میزان خطای مجاز (05/0) شده، پس ملاک ها و شاخص های مهم و قابل قبول در جریان ارزیابی برنامه معلمان مدارس کشور می باشد. همچنین، نتایج حاصل از اجرای چارچوب نهایی بر روی معلمین به منظور مشخص شدن وضعیت کیفیت آنها، (4.0373) ارزیابی شده است.

زمینه و هدفچاقی عوارض متعددی را در بر دارد که علاوه بر بیماری ها جسمی می تواند منجر به عوارض روانی نیز گردد. این پژوهش به منظور بررسی اثر بخشی آموزش برنامه مبتنی بر تغییر سبک زندگی برافزایش عزت نفس و کاهش توده بدنی انجام شد. مواد و روش هااین پژوهش به روش نیمه آزمایشی و بر اساس طرح پیش آزمون- پس آزمون همراه با گروه کنترل انجام شد.جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه زنان چاق مراجعه کننده به مراکز تغذیه شهر سنندج در سه ماهه نخست سال 1395 بود. برای انتخاب نمونه به شیوه نمونه گیری دردسترس 20 نفر اتخاب گردید و به صورت جایگزینی تصادفی در دو گروه 10 نفره آزمایش و کنترل گماشته شدند. برای گروه آزمایش 10 جلسه برنامه آموزشی تغییر سبک زندگی اجرا گردید، اما برای گروه کنترل هیچ برنامه ی مداخله ای اجرا نگردید. قبل و بعد از اجرای برنامه آموزشی پرسشنامه عزت نفس کوپر اسمیت برای هر دو گروه اجرا شد. همچنین توده بدنی آزمودنی ها قبل و بعد از برنامه محاسبه گردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون کوواریانس چند متغیره استفاده شد. یافته هانتایج این پژوهش نشان داد که پس از تعدیل نمرات پیش آزمون، در گروه آزمایش کاهش وزن و توده بدنی و افزایش عزت نفس نسبت به گروه کنترل به طور معنی داری بیشتر است ( P≤0.01 ). نتیجه گیرینتایج این پژوهش دارای تلویحات کاربردی جهت کاهش مشکلات روانشناختی و افزایش سلامت روانی افراد چاق می باشد.

این مطالعه با هدف مقایسه تاثیرآموزش از طریق رایانه باروش سنتی برپیشرفت تحصیلی دانش آموزان دردرس زبان انگلیسی انجامشد. ین پژوهش از ظرنوع کاربردی و ازنظر روش نیمه تجربی باطرح پیش آزمون-پس آزمون باگروه کنترل بود. جامعه آماری موردمطالعه شامل 1875 نفر از دانش آموزان پسر سال سوم دبیرستان های متوسطه دوره اول شهر سنندج بودند.از جامعه مذکوربه روش نمونه گیری تصادفی دوکلاس پایه سوم به تعداد 44 نفرانتخاب شدندو پس از برگزاری پیش آزمون و اطمینان از عدم معنی داری تفاوت ها، گروه آزمایش و کنترل تشکیل گردید. برای سنجش یادگیری دانش آموزان سوالات محقق ساخته ابزار اندازه گیری بود که با نظرمتخصصان روایی محتوایی آن و پایایی آن بر اساس آلفای کرونباخ 88 % تعیین گردید. بعد از اجرای آزمایش (آموزش از طریق رایانه و آموزش چند رسانه ای) پس آزمون مشترک به عمل آمدوداده های جمع آوری شده باکمک شاخص های آمار توصیفی و نیز آزمون t تجزیه و تحلیل شد.یافته های پژوهش نشان دادکه میانگین نمرات گروه آزمایش (43/18) بیشتر از میانگین نمرات گروه کنترل(75/15) است و میانگین مهارت گفتاری و نوشتاری گروه آزمایش در پس آزمون 18/4 و5 درحالی که گروه کنترل دارای میانگین 21/3 و61/4 دراین مهارت ها است.مهارت شنیداری وخواندن گروه آزمایش به ترتیب 41/4 و 86/4 و گروه کنترل میانگین 43/3 و45/4 را داشته است. به عبارتی دیگر با 95درصد اطمینان می توان گفت که آموزش از طریق رایانه بر پیشرفت تحصیلی دانش آموزان تاثیر مثبتی داشته است. لذا ضرورت دارد که به منظور بهبود آموزش و ارتقای کیفیت یادگیری زبان انگلیسی باید تاحدامکان ازآموزش به کمک رایانه وآموزش چند رسانه ای بهره لازم راگرفت.

پژوهش حاضر با هدف مقایسه تاثیر سبک ارتباطی و سنتی آموزش زبان انگلیسی بر مهارت های زبان آموزی دانش آموزان سال اول دبیرستان انجام شده است.این مطالعه به روش نیمه تجربی با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل انجام شده است.جامعه مورد مطالعه متشکل از همه ی دانش آموزان پسر سال اول دبیرستان های شهر سنندج می باشد.ابتدا به روش نمونه گیری تصادفی دو کلاس پایه اول به تعداد 50 نفر انتخاب شدند و پس از برگزاری پیش آزمون و اطمینان از عدم معنی داری تفاوت ها، گروه آزمایش و کنترل تشکیل گردید.ابزار اندازه گیری سوالات محقق ساخته است که روایی محتوایی آن با نظر متخصصان و پایایی آن براساس آلفای کرانباخ 85 % تعیین گردید.بعد از اجرای آزمایش پس آزمون مشترک به عمل آمد و داده های جمع آوری شده با کمک شاخص های آمار توصیفی و نیز آزمون tتجزیه و تحلیل شد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که میانگین مهارت های زبان آموزی گروه آزمایش (42/18) بیشتر از میانگین مهارت های زبان آموزی گروه کنترل(71/15) است ومیانگین مهارت گفتاری ونوشتاری گروه آزمایش در پس آزمون 17/4 و5 در حالی که گروه کنترل دارای میانگین 20/3 و62/4 در این مهارت ها است.مهارت شنیداری و خواندن گروه آزمایش به ترتیب 41/4 و87/4 وگروه کنترل میانگین 42/3 و47/4 داشته است .به عبارتی دیگر با95 درصد اطمینان می توان گفت که آموزش درس زبان با سبک تدریس ارتباطی بر مهارت های زبان آموزی دانش آموزان پایه اول دبیرستان تاثیر مثبتی داشته است.

هدف اساسی پژوهش حاضر شناسایی مؤلفه های اثرگذار سیاست گذاری مبتنی بر بازار کار در آموزش عالی ایران بود. روش پژوهش کیفی از نوع داده بنیاد و ابزار گرداوری داده ها مصاحبه باز بود. روش نمونه گیری پژوهش هدفمند و شامل 40 نفر از پژوهشگران و صاحب نظران در سطوح وزارت علوم تحقیقات و فناوری و دانشگاه های سه استان کردستان، همدان و سیستان و بلوچستان انتخاب شد. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از تحلیل تم در قالب کدهای باز، محوری و انتخابی صورت گرفت. فرض اصلی پژوهش، سیاست گذاری مبتنی بر بازار کار در آموزش عالی در دو بعد عمودی و افقی بود. سیاست گذاری عمودی مبتنی بر بازار کار ازجمله؛ فرهنگ سازی کار، اصلاح ساختارهای بازار و دانشگاه، نیازسنجی بر اساس بازار کار، اصلاح قوانین (آموزش، پژوهشی، جذب اساتید) مبتنی بر بازار کار، حمایت دولت از تولید دانش و کالای داخلی، تبلیغات ایده های دانشگاهی در راستای بازار کار، سیاست گذاری کلان مبتنی بر بازار کار، سیاست گذاری خرد مبتنی بر بازار کار می باشد و سیاست گذاری افقی مبتنی بر بازار شامل؛ تغییر برنامه درسی مبتنی بر اقتصاد در دانشگاه ها، ارتباط صنعت و دانشگاه، تربیت دانشجوی کارآفرین در بازار کار، سیاست کارورزی و مهارت آموزی، کاربرد فناوری اطلاعات در بازار کار و دانشگاه، توجه به مسائل آموزشی مبتنی بر اقتصاد، تبدیل نیروی انسانی به سرمایه انسانی، تغییر نظام ارزیابی در دانشگاه بود. درنهایت با استفاده از یافته های پژوهش، مدلی تحت عنوان مدل سیاست گذاری مبتنی بر بازار کار ارائه گردید.

هر عضو هیئت علمی در دانشگاه برای ارتقاء مرتبه علمی باید شرایط و شاخص های آموزشی، پژوهشی و اجرایی مشخصی را دارا باشد و با اخذ امتیازات لازم با ارتقای وی موافقت شود. هدف این پژوهش واکاوی تجارب اعضای هیئت علمی از مفهوم ارتقاء مرتبه علمی بود؛ که با رویکردی تفسیری و راهبرد پدیدارنگاری انجام شد. به این منظور، 18 نفر از اعضای هیئت علمی که دارای تجربه پدیده موردنظر بودند، به صورت هدفمند و با حداکثر تنوع مشارکت کردند. ابزار گرداوری داده ها مصاحبه های نیمه ساختاریافته بود که برای اجرای مراحل پدیدارنگاری از رویه یارونین (2004) استفاده شد. داده ها به روش کدگذاری نظری و با روش تحلیل مقایسه ای مداوم مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفتند. تحلیل ها نشان داد که پنج مؤلفه شامل غیر حرفه ای گرایی، ثبات شغلی، بالندگی حرفه ای، ساختاری ناموزون، اعتبار بخشی و مسئولیت پذیری قابل احصا است. تحلیل های بیشترشان داد که می توان تجارب اساتید را به دو دسته تجارب مثبت و خوشایند و تجارب منفی و ناخوشایند طبقه بندی کرد. از تجارب خوشایند می توان جهت رشد و بالندگی شغلی و حرفه ای اساتید بهره برد. تجارب ناخوشایند نیز در بحث ارتقاء مشکلاتی برای رشد حرفه ای اعضای هیئت علمی ایجاد نموده است.

هدف پژوهش مطالعه مفهوم، ابعاد و مصادیق شهروندی دانشگاهی در نظام آموزش عالی ایران از منظر اساتید و دانشجویان و ارتباط آن با عناصر برنامه ریزی آموزشی در این نظام آموزشی است. پژوهش از راهبرد کیفی بهره گرفته و با روش پدیدارشناسی تفسیری انجام شده است.  مشارکت کنندگان در پژوهش شامل 34 نفر از اساتید و دانشجویان(مقاطع مختلف) در دانشگاه های تهران، علامه طباطبایی، کردستان و  بو علی سینای همدان بودند که به صورت هدفمند (به گونه ای که از رشته ها و تخصص های مختلف و همچنین گرایش ها و مقاطع مختلف تحصیلی در آن نمونه حضور داشته باشند) انتخاب و فرآیند جمع آوری اطلاعات تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت و داده ها با استفاده از  ابزار مصاحبه نیمه ساختارمند جمع آوری شد.  با استفاده از روش همسوسازی، اعتبار داده ها مورد تأیید قرار گرفته است. جهت تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون و با استفاده از نرم افزار تحلیل کیفی MAXQDA استفاده شد. نتایج پژوهش شامل پنج مضمون فراگیر بود که عبارت از: مهارتهای شهروندی دانشگاهی(کنشی-اجتماعی؛ دانشی-فنی و سیاسی-مشارکتی)، مفهوم شهروندی دانشگاهی(شهروندی حقوقی-قانونی؛ دانش آموخته شهروند؛ شهروندی دانشگاهی چندفرهنگه؛ شهروند علم گرا؛ شهروندی دانشگاهی مبتنی بر مکانیسم عرضه و تقاضا شهروندی دانشگاهی به مثابه یک مقوله اقتصادی؛ شهروندی فرهنگی)، ابعاد و مولفه های شهروندی دانشگاهی(آزادی آکادمیک؛ اخلاق حرفه ای و آکادمیک؛ ایفای نقش دانشگاه عامل؛ حق مشارکت اجتماعی و راهبری؛ انتقال هویت علم و پاسداشت آن)، آموزش شهروندی دانشگاهی(آموزش با نگاه تک ارزشی و آموزش بر مبنای بی طرفی ارزشی) و جوانب شهروندی دانشگاهی(حفظ و ارتقاء سرمایه های مولد شهروندی؛ حقوق مرتبط با شهروندی دانشگاهی و مسئولیت های شهروندی دانشگاهی) هستند.