داوود بهمنش

قرآن کریم، یکی از زیباترین متون ادبی است که سبک ویژه ای دارد و از واژه ها و عبارت های موزون و متوازنی تشکیل شده که از ورای آن، آهنگی دلنشین ساخته است. این آهنگ گاه شنیدنی است وگاه احساس پژواک و آوایی ناشنیدنی دارد که در نفس جریان می یابد و از نظر تأثیر به آوای شنیدنی موسیقی شباهت دارد. در این مقاله، سعی شده است تا مهم ترین عناصر خلق موسیقی شنیداری و غیرشنیداری بررسی شود. با بررسی ساختار موسیقایی سوره مبارکه العادیات، که با شیوه توصیفی تحلیلی نوشته شده، این نتایج حاصل شده است که در بخش موسیقی بیرونی (شنیداری) دو بحر شعری رجز منهوک «مستفعلن فعولن» و خفیف مجزوء «فَعِلاتُ مفاعیلُن»سبب موزون شدن برخی از آیات شده، به طوری که برای به تصویر کشیدن سرعت اسبان و صحنه گرد و غبار بر انگیخته از سم اسبان،خلاقیتی چشمگیر است. اما در بخش موسیقی درونی، به مسئله آشنایی زدایی و عناصر هنجارگریز طباق معنایی، تناوب، تقدیم و تأخر و التفات اشاره شده است و از مهم ترین نتایج حاصل در این بخش، وجود تضاد معنایی است؛ چون خداوند متعال با استفاده از حروفی که دربردارنده صفات ضعیف هستند و در پراکندگی حروف در سوره «عادیات» نسبت به حروف قوی و اقوی غلبه فراگیر و توجه برانگیزی دارند، معانی محکم و کوبنده را خلق کرده است.