مهدیه حق اللهی

یکی از مسائل پایه ای تاریخ نگارش قرآن کریم، خط مورد استفاده  در زمان ظهور اسلام در مناطق عرب نشین است. یافتن منشاء و زمان ایجاد این خط در درک  میزان دسترسی مسلمانان به شیوه های مناسب کتابت، به منظور انتقال مکتوب متن مقدسشان بسیار تاثیرگذار است. گزارش های اسلامی، مطالب پراکنده و متناقضی را در زمینه نحوه ایجاد خط عربی نقل کرده اند. بر همین اساس آراء متفاوتی در زمینه منشاء خط عربی، زمان ایجاد آن و نحوه انتقال آن به حجاز از سوی محققان مسلمان و مستشرقان مطرح شده است. از سوی دیگر در دهه های اخیر با افزایش اکتشاف شواهد مادی در مناطق عرب نشین، شاهد اعلام نتایج مسلّمی از سوی کهن خط شناسان در زمینه خط عربی هستیم. از جمله این دستاوردها اثبات نشات گرفتن خط عربی از خط نبطی، نمایش تطور چند صد ساله این خط در انتقال به خط عربی و همچنین استفاده از این خط در بازه 200 ساله پیش از ظهور اسلام در مناطق مختلف شمالی شبه جزیره است. بنابراین مقایسه گزارش ها و آراء به وجود آمده با شواهد مادی، علاوه بر نشان دادن نقص گزارش ها در این زمینه، آرائی را که منشاء خط عربی را از خطوط جنوبی و یا سُریانی در نظر گرفته اند و یا عدم وجود خط مناسب و در دسترس مسلمانان در هنگام ظهور اسلام و همچنین احتمال نگارش قرآن به سایر خطوط را مطرح کرده اند، رد می کند.