محمد زابلی

با توجه به آیات قرآن و روایات معصومین(ع) خداوند همه ی انسان ها را با فطرت و روانی سالم آفریده و به آن سوگند یاد کرده است «وَنَفْسٍ وَمَا سَوَّاهَا» (شمس/7). اما در اثر علل و عوامل گوناگون دنیوی نقص و عیب پیدا می کنند. همان طور که در صدد پیشگیری و درمان آسیب های مادی برمی آییم باید به آفت ها ی روانی نیز توجه نموده و نسبت به پیشگیری و درمان آن اقدام نماییم. هدف این مقاله بررسی و شناسایی آفت ها و موانع فردی سلامت روح و روان از دیدگاه اسلام و ارائه راهکارهای نظری و عملی در جهت زدودن این آسیب ها و موانع می باشد. این مقاله با بهره گیری از روش توصیفی – تحلیلی و با مراجعه به منابع دست اول همچون قرآن کریم و روایات معصومین(ع) تدوین شده است. بر اساس یافته های این پژوهش برخی از این موانع و آفت ها عبارتنداز: خودخواهی و منیت ها، پیروی ازظن، تعصب، نفس اماره، تنبلی وتن پروری، غرایز سرکش، زنگاردل، کوری قلب، قساوت قلب، دلبستگی به دنیا، حسادت، پایبندی به شهوات، تسویل، تزئین، تلبیس. از میان بر داشتن این موانع و آسیب ها از نظر اسلام به استناد آیه 9 سوره شمس «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ زَکّیها» منجر به پالایش روح و سلامت روان می شود

فطرت از مفاهیمی است که در قرآن و روایات اهل بیتb جایگاه رفیعی دارد و شناخت دقیق آن می تواند بسیاری از گره های معرفتی انسان را بگشاید و جهت زندگی او را معلوم و او در مسیر رستگاری قرار دهد. پرسش اصلی این نوشته آن است که آیا می توان با بررسی آرای مفسّران و مُحدّثان به شناخت جامعی از این مهم دست یافت؟ برای این منظور تلاش کرده ایم ضمن بررسی معنای لغوی و اصلاحی واژه فطرت، آن را از دیدگاه فیض کاشانی و علامه طباطبایی و با استفاده از روایات، به روش اسنادی- تحلیلی واکاوی کنیم. یافته های پژوهش نشان می دهد دیدگاه هر دو مفسّر در راستای فطرت توحیدی، مقصد نهایی و نقش انبیا در به کمال رساندن آن و رابطه فطرت و شرع تا حدّی به هم نزدیک است؛ اما در موضوع رهاشدن مردم در ترک اکتساب معرفت به خدا در امور فطری، همچنین علّت فطری بودن نبوّت و امامت و زبان فطرت در عالم ذرّ نظر یکسانی ندارند.