ذبیح الله پیرانی

هدف این پژوهش ارائه مدل ساختاری فرسودگی تحصیلی بر اساس جو حاکم بر مدرسه، خودکارآمدی تحصیلی و حمایت اجتماعی دانش آموزان متوسطه استان لرستان است، پژوهش از نوع توصیفی به روش همبستگی و جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانش آموزان دختر و پسر مقطع متوسطه دوره اول و دوم استان لرستان (128163 نفر) می باشند که از طریق روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای انتخاب شدند و حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران 400 نفر انتخاب شد. برای سنجش متغیرهای تحقیق از پرسش نامه های فرسودگی تحصیلی برسوه[1] (1978)، حمایت اجتماعی فیلیپس (1986)، خودکارآمدی تحصیلی جیک و مورگان (1999) و جو حاکم بر مدارس هالپین و کرافت استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t و مدل معادله ساختاری[2] استفاده گردید. جهت تعیین برازش مدل بر اساس متغیرهای فرضی در پژوهش با استفاده از نرم افزار Lisrel، ابتدا رابطه متغیرها با مؤلفه های خود و سپس رابطه متغیرها و مؤلفه های آنها با فرسودگی تحصیلی و مؤلفه های آن بررسی شدند. هماهنگ با فرضیه های مورد مطالعه، نتایج نشان داد مدل پیش بینی شده برای فرسودگی تحصیلی دارای برازش خوبی دارد (برازش 93 تا 97)؛ همچنین نتایج نشان داد که بین جو حاکم بر مدرسه و فرسودگی تحصیلی رابطه منفی و معناداری وجود دارد؛ بین خودکارآمدی و فرسودگی تحصیلی رابطه منفی معناداری وجود دارد، بین حمایت اجتماعی و فرسودگی رابطه منفی معناداری وجود دارد؛ نتایج نشان داد که فرسودگی تحصیلی در پسران بیشتر از دختران است و تفاوت معناداری بین فرسودگی در دوره های تحصیلی متوسطه اول و دوم وجود ندارد.   [1]. Borso [2]. Structural Equation Modeling (SEM)

پژوهش حاضر با هدف تدوین مدل ساختاری بهزیستی ذهنی دانش آموزان بر اساس سرزندگی تحصیلی و خودناتوان سازی تحصیلی با میانجیگری ادراک نوجوان از شیوه های تربیتی والدین و با روش تحلیل مسیر انجام گرفت. جامعه آماری شامل تمامی دانش آموزان دختر و پسر در سال تحصیلی 99-1400 ناحیه 1 و 2 شهر اراک بود که در دوره دوم متوسطه مدارس دولتی رشته های ریاضی، تجربی و انسانی تحصیل می کردند و با روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. تعداد افراد نمونه با در نظر گرفتن احتمال افت و نقص در تکمیل پرسشنامه ها، در نهایت 719 دانش آموز در نظر گرفته شد. ابزارهای گردآوری داده ها شامل پرسشنامه های سرزندگی تحصیلی حسین چاری و دهقانی زاده، خود ناتوان سازی تحصیلی(ASHS) ﺷﻮﯾﻨﮕﺮ و اﺳﺘﯿﻨﺴﻤﺮ ﭘﻠﺴﺘﺮ ، بهزیستی ذهنی(SWS) کییز و ماگیار و جین ادراک نوجوان از شیوه های تربیتی والدین(pops) رابینز بود. داده های به دست آمده با روش مدل معادلات ساختاری از نوع متغییر مکنون مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها نشان داد سرزندگی و خودناتوان سازی تحصیلی بر بهزیستی ذهنی و ادراک نوجوان از شیوه های تربیتی والدین اثر مستقیم و معناداری دارند. همچنین اثر مستقیم متغیر میانجی بر بهزیستی ذهنی تایید شد. نتایج نشان داد که مدل ساختاری بهزیستی ذهنی دانش آموزان براساس سرزندگی و خودناتوان سازی تحصیلی با میانجیگری ادراک نوجوان از شیوه های تربیتی والدین، بهترین مدل برازش یافته با شاخص های برازش بکار رفته جهت استفاده در مدارس و مراکز به منظور افزایش بهزیستی ذهنی و سلامت روان می باشد.