فاطمه متقی

جهانی شدن تغییرات زیادی را در مفهوم فرهنگ به همراه داشته است. یکی از این تغییرات مستقیما در مورد نگرش نسبت به زبان در موقعیت های آموزش زبان خارجی منعکس می شود. ارزیابی کتاب های درسی گامی مهم در زمینه ترسیم و ارتقای ویژگی های کتاب های آینده است. بدین جهت، این مقاله به بررسی و نقد نحوه ارائه فرهنگ در کتاب درسی زبان انگلیسی «پراسپکت دو» می پردازد. این کتاب تازه تالیف در پایه هشتم نظام آموزشی ایران جهت تدریس زبان انگلیسی مورد استفاده قرار گرفته است. در این پژوهش، با 15 نفراز معلمان شهر همدان با سابقه تدریس این کتاب مصاحبه و سوالات پیشنهادی Ferit Kilickaya (2004) پرسیده شد و نتایج آن با استفاده از مدل معرفی شده (2007)Dörnyei مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که این کتاب به بومی سازی توجه خاصی نشان داده است و موارد فرهنگی اشاره شده در این کتاب غیرمستقیم، بسیار محدود و تنها مربوط به فرهنگ زبان مادری است و هیچ اشاره ای به فرهنگ زبان خارجی نشده است. بنابراین، با توجه به ارتباط تنگاتنگ میان زبان و فرهنگ، حذف اطلاعات فرهنگی کشورهای اروپایی باعث حصول دانشی ناقص و ناکارآمد نسبت به کشوری است که دانش آموزان در حال یادگیری زبان آن هستند.

قدرت و آزادی، دو مقوله اند که همواره در تقابل با یکدیگر قرار دارند. قدرت طلبان با تأکید بر قانون مداری، به دنبال بسط سلطه خود بر شهروندان هستند و شهروندان از طُرُق گوناگون درپی افزایش آزادی خویش اند. هنگامی که قوانین، ناعادلانه تلقی شوند و راه-های قانونی برای تغییر آن به نتیجه نرسد مرتکبین با انجام نافرمانی مدنی به صورت عامدانه، غیرخشونت آمیز، و بر اساس وجدان قانون را نقض کرده تا نیاز اصلاح قانون را ابراز نمایند. هرچند نافرمانی مدنی، تخطی از قانون است، اما آن را نمی توان همانند رفتار مجرمانه ارتکابی توسط مجرمین عادی در نظر گرفت؛ وانگهی نمی توان از اِعمال مجازات بر چنین افرادی چشم پوشی کرد. تمایز اصلی نافرمانی با شورش و مقاومت مسلحانه نیز در پذیرش کیفر از سوی مرتکبین آن است؛ گرچه با توجه به انگیزه اخلاقی و هدف آرمانی آنان مبنی بر استقرار قانون عادلانه، مجازاتشان را می توان مشمول تخفیف، تعلیق و حتی معافیت از کیفر دانست.