فرزانه محمدیان یامی

ساختمان ها یکی از عناصر تأثیرگذار عوامل زیبایی منظر در یک شهر می باشند چرا که به دلیل مقیاس، فرم و خصوصیات ساختمانی، تأثیرات گوناگونی بر محیط از لحاظ بصری و سیمای شهری دارند. اما آنچه به نظر میرسد این مجموعه ها نتیجه تصمیم گیری ها و طراحی های شتابزده، یکنواخت و اجرای سریع در پاسخ به مسئله هستند؛ این است که امروزه در اغلب ساختمان ها همواره از توجه به بسیاری از اصول و معیارهای معماری و شهرسازی و ارتباط آن با نیازهای روحی و باطنی، هویت و حس زیبایی شناسی افراد کاسته شده است. زیبایی خاصیت وجود انسان و تمایل به آن از مختصات آدمی است، انسان همواره سعی می کند نمود زیبایی را در زندگی و فضاهای زیستن خویش در نظر بگیرد. از همین رو شناسایی معیارها و اصول زیبایی بخش معماری، دارای اهمیت والایی است. به کارگیری معانی ومفاهیم زیبایی شناسی اسلامی در فضاهای شهری، علاوه بر حس زیبایی شناسی منبعث از مفاهیم اسلامی در فضاهای زیستی شهری؛ سبب توجه و بازگشت به نظام ارزشی منطبق با هویت اسلامی در شهرسازی خواهد گردید. پژوهش حاضر تلاشی است بر پایه مطالعات کتابخانه ای برای شناخت زیبایی شناسی و اصول آن در معماری اسلامی. در راستای دستیابی به این هدف، روش پژوهش با استفاده از راهکار های ترکیبی می باشد که برای انجام آن از تکنیک های تحلیل-توصیفی استفاده شده است. در نتایج پژوهش نشان میدهد: تناسب و توزان، مقیاس، تکرار و تناوب، تقارن، تعادل، مرکزیت، هماهنگی، تشابه، تنوع و تضاد، نظم، نظم در بی نظمی، حرکت و آرامش، نور، آب، رنگ، شفافیت، فرم و صورت و تزئین عوامل اصلی ایجاد زیبایی بخش ساختمان ها در معماری اسلامی هستند.