امین سرکوزاده

القای حس بی هویتی و سردرگمی و عدم وجود نشانه های خوانا و آشنا در فضاهای شهری معاصر نتیجه رشد و گسترش بی رویه این شهرها است. در مقابل، آنچه امروزه در بسیاری از شهرهای معاصر شاهد هستیم، تلاش در بهره گیری از عناصر و بناهای تاریخی است که در اثر گذر زمان دارای معناها، ارزش ها و پیام های شناخته شده ای هستند. عملکرد این بناها به عنوان نشانه های شهری عنصری قابل توجه در خوانش و تفکیک هویت کالبدی و فرهنگی شهرها از یکدیگر است. در این میان بناهای مذهبی ازجمله حرم بزرگان و پیشوایان دینی که به عنوان مکان های شناخته شده همواره مرکز بسیاری از رویدادهای تاریخی-مردمی بوده اند. بنابراین هدف اصلی پژوهش حاضر بررسی نقش این اماکن مذهبی در شکل دهی به هویت شهرهای ایرانی است که در نمونه موردی حرم شاهچراغ (ع) شیراز موردمطالعه قرارگرفته است. مقاله حاضر سعی دارد تا ضمن یافتن مؤلفه های هویت بخش موجود در این اماکن به ارائه زمینه های مؤثر حرم شاهچراغ (ع) به عنوان نشان هایی کالبدی-فرهنگی در هویت شهر شیراز بپردازد. لذا با استفاده از روش پژوهش توصیفی و علی از تکنیک های دلفی و روش تحلیل سلسله مراتبی، به رتبه بندی و ارزش گذاری مؤلفه ها و سنجه های واجد ارزش در خلق و بازشناسی هویت شهری شیراز پرداخته شده است. یافته های پژوهش نشان می دهند که ارزش های اجتماعی و فرهنگی و فضاهای دست نخورده و الگوی معماری بنا با یک ایوان ستون دار چوبی و حیاط این مجموعه بیش ترین تأثیر را در هویت بخشی به حرم مطهر دارا است و پس ازآن مؤلفه های دیگر کالبد-عملکردی، و رویدادهای آشنای مذهبی در ساخت تصویر ذهنی افراد (ساکنان و مسافران) و درنتیجه خوانش قوی تر هویت شیراز تأثیرگذارند.