سلطنه اسدزاده

سمی شدن سازمان ها به پدیده ای فراگیر در زندگی سازمانی تبدیل شده و از این رو، نگاه نظریه پردازان و پژوهش گران را برای بررسی و شناخت چیستی و چگونگی آن به سمت خود جلب کرده است. در همین راستا، پژوهش حاضر نیز با هدف شناسایی رهاوردهای سازمان سمی با استفاده از طراحی مدل ساختاری تفسیری انجام شده است. به این منظور، پس از مطالعة ادبیات پژوهش و شناسایی رهاوردهای سازمان سمی و گنجاندن آنها در پرسشنامة نیمه بسته ای مبتنی بر طیف لیکرت، پرسشنامه میان 26 نفر از خبرگان سازمان های اجرایی شهر رفسنجان توزیع شد. خبرگان یاد شده با استفاده از نمونه گیری های مفهوم و گلوله برفی شناسایی شده بودند. در ادامه، با استفاده از تحلیل فازی، گویه ها غربال و پس از مقوله بندی برای کشف مدل در سنجه ای مربوط به مدل یابی ساختاری تفسیری واقع شدند. طبق نتایج به دست آمده از تحلیل داده های سنجة اخیر، در مجموع 6 متغیر در 3 سطح به عنوان رهاوردهای سازمان سمی شناسایی شدند. سطح اول شامل رهاوردهای فردیِ شناختی، روانشناختی- نگرشی و رفتاری و نیز رهاوردهای گروهی می شد. سطح دوم، رهاوردهای درون سازمانی و سطح سوم، رهاوردهای برون سازمانی را در بر می گرفتند.

هدف از این پژوهش طراحی مدل ساختاری تفسیری پیشران های سازمان شرنگ آلود برآمده از تجارب خبرگان سازمان های اجرایی رفسنجان است. برای این کار، پس از شناسایی پیشران های سازمان شرنگ آلود از دل ادبیات پژوهش و گنجاندن آن ها در پرسش نامه نیمه بسته ای مبتنی بر طیف لیکرت، با استفاده از روش نمونه گیری مفهوم و گلوله برفی، 26 خبره شناسایی و پرسش نامه میان آن ها توزیع شد. با استفاده از تحلیل فازی، گویه های پرسش نامه غربال شد و پس از مقوله بندی در پرسش نامه متناسب با مدل یابی ساختاری تفسیری گنجانده شد و در اختیار خبرگان قرار گرفت. پس از تحلیل داده ها و ترسیم مدل، برای پیشران های سازمان شرنگ آلود در مجموع 12 متغیر در شش سطح شناسایی شد: سطح اول، محیط شرنگ آلود برون سازمانی؛ سطح دوم، رهبری شرنگ آلود؛ سطح سوم، مدیریت منابع انسانی و فرایندهای شرنگ آلود سازمانی؛ سطح چهارم، ساختارهای شرنگ آلود فیزیکی، شغلی، و سازمانی؛ سطح ششم، جو شرنگ آلود سازمانی و ادراک شرنگ آلود فردی؛ سطح ششم، اخلاق شرنگ آلود عمومی، ارتباطات شرنگ آلود بین گروهی، و رفتارهای شرنگ آلود سازمانی.