محمدرضا ذوالفقار دیدنی

مقدمه و هدف: استفاده روز افزون از روش های درمانی غیر دارویی مانند ورزش و مدیتیشن در مدیریت دیابت برای بهبود وضعیت جسمانی و روانی در بیماران دیابتی دارای اهمیت بالایی است. هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر تمرین اینتروال شدید (HIIT) در مقایسه با مدیتیشن بر شاخص های حساسیت انسولینی، شاخص های گلایسمیک و پروفایل لیپیدی زنان مبتلا به دیابت نوع دو بود.مواد و روش ها: 30 زن دیابتی میانسال دیابتی به طور تصادفی انتخاب و به سه گروه HIIT، مدیتیشن و کنترل تقسیم شدند. میزان سرمی گلوکز، انسولین، هموگلوبین گلیکوزیله، تری گلسیرید، لیپوپروتئین پرچگال (HDL)، لیپوپروتئین کم چگال (LDL) 48 ساعت قبل و بعد از مداخله به صورت ناشتایی اندازه گیری شد. شاخص های حساسیت و مقاومت انسولینی بر اساس فرمول ها محاسبه گردید. تمرین به مدت 12 هفته و سه جلسه در HIIT و مدیتیشن به مدت 12 هفته و تمام روزهای هفته اجرا گردید. برای مقایسه بین گروهی از آنووای دو راهه ترکیبی و آزمون تعقیبی توکی و تفاوت درون گروهی از آزمون t زوجی استفاده گردید.یافته ها: QUICKI، McAuley و HOMA-IR، گلوکز، انسولین، هموگلوبین گلیکوزیله و پروفایل لییپدی بهبود معنی داری در گروه HIIT نسبت به گروه کنترل نشان داد (0.05>P). همچنین، گلوکز ناشتا، QUICKI و HOMA-IR در گروه HIIT بهبود معنی داری نسبت به گروه مدیتیشن داشت (0.05>P). گروه مدیتیشن نیز باعث بهبود معنی دار HOMA-IR، انسولین و HDL نسبت به گروه کنترل شد (0.05>P).بحث و نتیجه گیری: یافته های مطالعه حاضر نشان داد که هر دو HIIT و مدیتیشن می تواند باعث بهبود حساسیت و مقاومت انسولینی، برخی شاخص های گلایسمیک و پروفایل لیپیدی زنان مبتلا به دیابتی نوع دو شود. با این حال، اثربخشی HIIT در بیشتر متغیرها برجسته تر از مدیتیشن بود. برای درک بهتر کارایی این دو روش پژوهش های بیشتری نیاز است.

جهت انجام پژوهش، 36 رت نر ویستار دو ماهه ( 200±8 گرم ) به طور تصادفی به چهار گروه کنترل ( 12 رت )، نانو سلنیوم ( 12 رت )، تمرین ( شش رت) و نانو سلنیوم تمرین ( شش رت) تقسیم شدند. بارگیری نانو ذره سلنیوم (mg/kg/day 1/0 ) طی 14 روز به روش تزریق زیر صفاقی در گروه های دو و چهار صورت گرفت. سپس از گروه های یک و دو، شش رت انتخاب شد و نمونه برداری قلبی ( در حالت استراحت ) انجام پذیرفت. علاوه براین، برنامه تمرینی وامانده ساز برای گروه های سه و چهار به مدت دو ماه اجرا گردید. پس از دو ماه، از تمام گروه ها ( گروه های سه و چهار بلافاصله پس از آخرین جلسه تمرین؛ گروه یک و دو در حالت استراحت ) نمونه برداری دوم بافتی به عمل آمد. از آزمون تی مستقل با استفاده از نرم افزار اس.پی.اس.اس 21 و سطح آلفای پنج درصد (P<0.05) جهت بررسی تغییرات مالون دی آلدئید، گلوتاتیون پراکسیداز ، سوپر اکسید دیسموتاز و ظرفیت آنتی اکسیدانی کل استفاده گشت. آزمون اول از نمونه های مرحله اول، نشان دهنده افزایش معناداری در گروه دو نسبت به گروه یک در ظرفیت آنتی اکسیدانی کل و گلوتاتیون پراکسیداز می باشد؛ اما در مالون دی آلدئید و سوپر اکسید دیسموتاز تفاوت معناداری مشاهده نمی شود. آزمون دوم از نمونه های مرحله دوم نیز بیانگر افزایش معنادار در ظرفیت آنتی اکسیدانی کل در گروه دو نسبت به گروه یک می باشد؛ اما تفاوت معناداری در دیگر شاخص های پژوهش مشاهده نمی شود. علاوه براین، در آزمون سوم از نمونه های مرحله دوم، کاهش معناداری در مالون دی آلدئید و افزایش معناداری در ظرفیت آنتی اکسیدانی کل و گلوتاتیون پراکسیداز در گروه چهارم نسبت به گروه سوم مشاهده می گردد؛ اما تفاوت معناداری در سوپر اکسید دیسموتاز به چشم نمی خورد؛ بنابراین، بارگیری کوتاه مدت نانو ذره سلنیوم از میزان استرس اکسایشی ناشی از فعالیت وامانده ساز، کاسته و سیستم آنتی اکسیدانتی بدن را تقویت نموده است.