فاطمه دهقان دیسفانی

مقدمه: نظریه در هر حوزه علمی از جمله علم اطلاعات و دانش شناسی، اهمیت و کاربردهای ویژه ای دارد. پژوهش حاضر درصدد یافتن میزان استفاده از نظریه در فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، طی سال های ۸۹ -۹۳، در یک بازه زمانی ۵ ساله بوده است. روش شناسی: پژوهش حاضر با روش تحلیل محتوا صورت گرفت. جامعه پژوهش را تمام مقاله های فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، طی سال های ۸۹ -۹۳ تشکیل دادند که شامل ۲۱۲ مقاله بود وهمه مقاله ها مورد بررسی قرار گرفت. «واژه» به عنوان واحد ثبت و «مقاله» به عنوان واحد تحلیل در نظر گرفته شد. ابزار گردآوری داده ها، سیاهه وارسی (کدنامه) بود. هر نظریه در هر مقاله تنها یک بار شمارش گردید. یافته ها: یافته ها نشان داد که از ۲۱۲ مقاله فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، طی سال های ۸۹ -۹۳، ۱۶۶مقاله آن پژوهشی و ۴۶ مقاله آن مروری است و در۹۹ مقاله پژوهشی و ۳۹ مقاله مروری از نظریه استفاده شده است. طی سال های ۸۹ -۹۳، در۶۵ درصد از مقاله های فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، نظریه به کار رفته است. منشأ نظریه های یافت شده به ترتیب فراوانی از ۳ حوزه علوم انسانی و اجتماعی، علوم پایه و مهندسی و علم اطلاعات و دانش شناسی بود. تعداد مقاله هایی که در عنوان، چکیده و متن مقاله ها از نظریه استفاده کرده اند به ترتیب ۲۴، ۳۸ و۱۳۸ مقاله است. این مقاله ها درمجموع ۳۷۱ بار ازنظریه استفاده کرده اند. بدین ترتیب، هر یک از مقاله هایی که نظریه در آن هابه کاررفته است، به طورمتوسط ۶۸/۲ نظریه را به کاربرده اند. میزان متوسط استفاده از نظریه در کل مقاله های فصلنامه ۷/۱نظریه در هر مقاله است. بحث و نتیجه گیری: طی سال های مورد بررسی، میزان استفاده از نظریه در فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی در مجموع روند صعودی داشته است.