فاطمه بلوچ امدادی

شهر، فضایی کالبدی- کارکردی برای انجام انواع فعالیت های انسانی است و آراستگی و زیبایی محیط آن آرامش روح و روان را برای شهروندان در بر دارد. دستیابی به عدالت فضایی در توزیع فضاهای عمومی شهری هدف برتر و با اهمیّتی برای برنامه ریزان شهری بوده است، از این رو هدف این پژوهش، تحلیل تطبیقی دسترسی مناسب به فضاهای عمومی و سیمای شهری بافت قدیم واقع در منطقه یک و بافت جدید واقع در منطقه دو شهر کرمان با رویکرد توسعه پایدار می باشد. روش انجام این پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده که اطلاعات آن از طریق مطالعات کتابخانه ای و اسنادی، برداشت های میدانی، گردآوری شده است. معیارهای دسترسی مناسب به فضاهای عمومی، سیمای شهری و کیفیت مسکن مشخص گردید و محدوده مورد مطالعه، منطقه 1 و 2 شهر کرمان مشخص گردید و داده ها و اطلاعات با استفاده از نرم افزار 10.3 ArcGIS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. جهت رتبه بندی محلات مورد مطالعه از مدل AHP  بهره برده شده است. نتایج نشان می دهد که محلات مورد مطالعه بافت جدید (سرجنگلداری با 428/0 امتیاز و الغدیر2 با 304/0) در رتبه های اوّل و دوم و محلات مورد مطالعه بافت قدیم (ناصریه با 169/0 و قلعه محمود با 084/0 امتیاز) در رتبه های سوم و چهارم قرار گرفته اند؛ در نهایت دسترسی مناسب به فضاهای عمومی و سیمای شهری بافت جدید شهر کرمان با توجه به نتایج به دست آمده از وضعیت مطلوبی نسبت به بافت قدیم برخوردار می باشند و  ضرورت دارد برنامه ریزی مناسبی برای بالا بردن مطلوبیت فضاها در بافت قدیم صورت گیرد.

بافت های باارزش تاریخی جدای از رسالت خود در بازشناسی هویت شهری، نه تنها به عنوان فضای کسب وکار، بلکه از جذاب ترین مقاصد گردشگری شهرها نیز به شمار می روند. این گنجینه های باارزش در کلان شهرهای جهان سوم معمولاً در دوره مدرنیسم به مناطق پرتراکم و گره های ترافیکی تبدیل شده و چالش های حاصله از این روند منجر به منزوی شدن آن ها و نیز هویت اصلی شهر گردیده است. هدف پژوهش حاضر شناسایی پهنه های مستعد گردشگری برای توسعه الگوی دسترسی پیاده در بافت تاریخی فرهنگی کلان شهر شیراز می باشد. روش تحقیق حاضر، اسنادی و میدانی بوده و داده های اولیه به صورت پیمایشی از طریق پرسشنامه تهیه و استخراج گردیده اند. یافته ها نشان می دهند بااینکه نزدیک به 80 درصد گردشگران از وضعیت ترافیکی شیراز ناراضی اند، میزان رضایتمندی آن ها از نحوه دسترسی به جاذبه های خارج از بافت تاریخی فرهنگی شیراز بیشتر از داخل این بافت بوده است. آن ها چالش های مربوط به مسیرهای منتهی به جاذبه ها (30 درصد) و نیز ماهیت بافت تاریخی شهر (26 درصد) را مهم ترین دلایل وضعیت مذکور می دانند. مقاله حاضر، با استفاده از AHP و GIS و نیز معیارهای مکان یابی، پهنه ها و مسیرهای مستعد برای توسعه محورهای پیاده را انتخاب نموده و در نهایت به ارائه نتیجه گیری و پیشنهاد ها انجامیده است. با توجه به مطالعات و تجزیه وتحلیل های صورت گرفته، پهنه مناسب جهت انتخاب مسیرهای پیاده گردشگری حدفاصل بین شاه چراغ و علاءالدین حسین و کوچه های فرعی منشعب از آن ها انتخاب شده است.