مینا کاظمی میان گسکری

امروزه رقابت از سطح شرکت ها به میان زنجیره تامین آنها کشیده شده است و مدیریت مناسب زنجیره تامین، یکی ازمسائل پیش روی بنگاه های اقتصادی است. در این بین مسئله انتخاب تامین کننده و میزان خرید از هریک به عنوان شروع کننده این زنجیره و همچنین عامل تاثیرگذار بر معیارهای متعدد همچون کیفیت محصول نهایی، میزان مرجوعی، قیمت تمام شده محصول و ... از اهمیت ویژه ای برخورداراست. از طرف دیگر دنیای واقعی با عدم قطعیت بسیار زیادی رو به رو است. در چنین محیطی به منظور در نظر گرفتن عدم قطعیت، استفاده از رویکرد فازی توصیه شده است. هدف پژوهش حاضر تعیین میزان بهینه سفارش محصولات پروتئنی فسادپذیر شرکت خرده فروش در شرایط عدم قطعیت از تامین-کنندگان خود با درنظرگرفتن معیارهای پایداری است. ازاین رو ابتدا یک مدل چندهدفه تمام فازی برای زنجیره تامین حلقه بسته شرکت خرده فروش به منظور حداقل کردن میزان ضایعات و همچنین حداکثر کردن سود، رضایت مشتری، مقبولیت برند، کیفیت و حایشه سود در شرایط عدم قطعیت طراحی شده، سپس این مدل تمام فازی چندهدفه با استفاده از روش شارما و آگاروال (2018)، به مدل قطعی تک هدفه تبدیل شده و میزان سفارش بهینه هر محصول از هر تامین کننده بدست می آید. مدل پیشنهادی در یکی از شرکت های خرده فروشی ایران برای محصولات پروتئنی (سوسیس، کالباس و...) اجرا شده و بررسی نتایج، عملکرد خوب مدل را نشان می دهد.

مدل مارکوویتز، مبنای رویکرد مدرن در بهینه سازی سبد سهام است. مارکوویتز مدل خود را بر اساس میانگین و واریانس بر روی داده های تاریخی فرموله کرد. از آن زمان تاکنون، پژوهشگران زیادی روش حل مسئله بهینه سازی سبد سهام را بهبود بخشیدند. یکی از مهم ترین بهبود ها، جایگزین کردن شاخص ریسک نامطلوب بجای واریانس است. بهبود دیگری که به تازگی پیشنهادشده، تولید داده بر اساس تحلیل پوششی داده ها و استفاده از داده های تولیدشده به جای بازده تاریخی است. این بهبود جدید که اساساً اساس مسئله انتخاب سبد سهام را تغییر می دهد، فرصتی را فراهم می کند تا پژوهشگران انواع شاخص ریسک را بر روی داده های تولیدشده به جای بازده تاریخی به کارگیرند. در این پژوهش، از تحلیل پوششی داده ها بر اساس صورت های مالی، برای تولید کارایی متقاطع استفاده می شود. سپس ارزش در معرض ریسک که یکی از شاخص های مهم ریسک نامطلوب است، بر روی این مینای جدید، تعدیل شده و با حل مدل خطی شناخته شده آن، وزن های بهینه در سبد سهام تعیین می شود. عملکرد روش پیشنهادی برای 185 شرکت بورس اوراق بهادار تهران در سال های 90 تا 94، توسط معیار شارپ محاسبه شده و با عملکرد سبد بازار و عملکرد روش مارکوویتز بر روی کارایی متقاطع مقایسه می شود. معیار شارپ، عملکرد بهتری برای روش پیشنهادی نسبت به روش های دیگر، نشان می دهد.