پروانه رمضانی

رئالیسم، مکتبی ادبی ، تاثیر گذار، عینی و بیرونی است که در اواسط قرن نوزدهم در فرانسه ظهور کرد و به سرعت گسترش یافت و شاعران،  نویسندگان و هنرمندان را به سوی خود کشاند. در ایران نیز همگام با حرکت مشروطه خواهان، در عرصه هویّتی نیز دگرگونی هایی در عناصر هویّت بخشی ایرانی به وجود آمد و شاعران و نویسندگان به هویّت ملّی و انحطاط و عقب ماندگی کشور توجّه نشان دادند. فرّخی یزدی و عارف قزوینی شاعران انقلابی این عصر، با گرایش شدید به آزادی خواهی و حمایت از کارگران و کشاورزان، به اوضاع کشور توجّه نشان دادند. مقاله حاضر در صدد است با بهره گیری از روش تحلیل محتوا، (توصیفی- تحلیلی) میزان توجّه به مولّفه های هویّتی رئالیسم انقلابی در اشعار دو شاعر رئالیست  عصر مشروطه را مورد تحلیل و تبیین قرار دهد. بدین منظور، مولّفه های هویّتی رئالیسم در شعر آنان مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. یافته های این بررسی نشان می دهد شاعران رئالیست عصر مشروطه توجّه ویژه ای به شاخصه ها و عناصر هویّتی رئالیسم انقلابی داشته اند و با بهره گیری از جلوه های گوناگون ادب پایداری آیینی(اسلامی) و ملّی، مخاطبان خود را به مبارزه و پایداری ترغیب و تشویق می نمایند.