ماندانا فیروزآبادی

نویافته هایی در باب مأخذ یک حکایت مثنوی معنوی     چکیده بررسی متون ادبی و تاریخی ملل عالم، شاهد یکسانی هایی است که از دیرباز اندیشه ی پژوهشگران را به خود مشغول کرده است. اگر در خصوص داستان ها به مقوله ی توارد و اقتباس تکیه کنیم، درباره ی همسانی های تاریخی چه باید گفت؟ آیا وقایع تاریخی تکرارشده یا دخل و تصرف تاریخ نگاران و فرضیه ی اقتباس روایی در میان است؟ به هر روی، یکی از مباحث مهم دراین خصوص، بررسی مشابهت ها و تبیین دلایل آن است. در این مقاله، ضمن بررسی یکی از داستان های دفتر اول مثنوی مولوی، با عنوان «پادشاه جهود که نصرانیان را می کشت»، نیز یادکرد مآخذ معهود، به شواهد تازه ای از منابع ادبی و تاریخی دست یافته ایم که در بخش سوم آمده است.

بیستم مهرماه در تقویم ملی جمهوری اسلامی ایران، یادروز حافظ نام گذاری شده است. مرکز حافظ شناسی از سال ۱۳۷۶ تاکنون، به طور منظم، در این روز افزون بر برگزاری نشست علمی به انتشار مقاله های علمی و تخصصی در حوزه ی حافظ پژوهی همت گماشته است. یکی از مقاله های مهم که سالانه در این روز ارائه می شود، «گزارش کتاب شناسی حافظ» است. این مقاله ها، اطلاعات کتاب شناسی آثاری را که هرسال در پیوند با حافظ و حافظ پژوهی انتشار یافته اند، ارائه می کند. این گزارش به مخاطب پیگیر حوزه ی حافظ شناسی، دانشجویان و استادان این عرصه، برای شناخت هرچه بهتر منابع و پژوهش های جدید یاری می رساند و راه را برای خوانش و بررسی های نقّادانه و آسیب شناسانه ی آثاری که هرساله درباره ی حافظ تألیف و تدوین می شوند، هموار می سازد. مقاله ی حاضر برپایه ی اطلاعات کتاب شناسی دو پایگاه اطلاعاتی «خانه ی کتاب» و «سازمان اسناد و کتابخانه ی ملی ایران» تدوین شده است. بررسی های آماری نمایانگر آن است که تعداد کل کتاب هایی که در سال ۱۳۹۸ در پیوند با حافظ چاپ شده اند، ۱۴۶ عنوان است که در مقایسه با آمار سال گذشته کاهشی چشمگیر یافته است. همچنین مقایسه ای موضوعی نشان می دهد، کتاب هایی درباره ی «شعر، اندیشه و زندگی حافظ» و «دیوان همراه با فالنامه» با ۴۲ عنوان بیشترین تعداد را به خود اختصاص داده اند.