طیبه امیری

تا مدت ها معلمین؛ استعداد، علایق و هوش دانش آموزان را نادیده می گرفتند اما تنوع و چندگانگی در هوش فراگیران با پیدایش نظریه ی «هوش چندگانه» مورد توجه قرار گرفت. انتظار می رود که کتاب درسی به عنوان وسیله و راهنمای اصلی برنامه آموزشی در سیستم آموزشی ایران، تنوع هوشی را در هر فراگیر مورد توجه قرار دهد. این پژوهش، قصد دارد کتاب های آموزش زبان انگلیسی برای اهداف ویژه (ESP)[1] منتشر شده توسط سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت) را از این منظر مورد بررسی قرار داده تا چندگانگی هوش را در آنها دریابد. بدین منظور، 8 کتاب با استفاده از جدول حوزه های رشته های دانشگاهی (Biglan,1973) به صورت تصادفی انتخاب گردیدند. کتاب ها با استفاده از چک لیستی از تمرین های مرتبط با هر هوش بوده به روش تحلیل محتوایی مورد ارزیابی قرار گرفتند. لازم به ذکر است چک لیست فعالیت های مرتبط با هوش چندگانه توسط محققین این پژوهش با استفاده از ادبیات پژوهش در این زمینه و تعریف هر هوش تهیه و تدوین گردیده است. تمرین های هر درس در کتاب های برگزیده جدا شدند و براساس چک لیست مورد تحلیل و بررسی قرار گرفتند. نتایج حاصل از این بررسی نشان می دهد که مولفین انتشارات سمت هیچ گونه توجهی به تنوع و چندگانگی در هوش یادگیرندگان نداشته است. علیرغم اینکه کتاب ها برای فراگیران در رشته های تحصیلی متفاوت بوده است همه ی آنها به هوش زبانی/کلامی، هوش منطقی/ ریاضی و هوش درون فردی اکتفا کرده اند. تنها یک درصد از تمرین های این کتاب ها شامل هوش فضائی/ تصویری بودند و 99% تمرین ها هوش زبانی/کلامی، هوش منطقی/ ریاضی و هوش درون فردی را در برمی گرفتند.