سید یحیی رحیم صفوی

تحولات چند دهه گذشته در افغانستان اثرات گوناگون و گسترده ای بر امنیت جمهوری اسلامی داشته است. اما قدرت گرفتن مجدد طالبان با گرایش های ضدشیعی و ضدایرانی، علاوه بر خطرات گذشته، خطرات امنیتی را نیز برای ایران به همراه خواهد داشت. روش در این پژوهش توصیفی- تحلیلی و هدف اصلی آن بررسی تأثیرات ظهور طالبان جدید در افغانستان بر امنیت ملی ایران است. چارچوب نظری این پژوهش، نظریه مجموعه امنیت منطقه ای است. به دنبال پاسخ این پرسش هستیم که قدرت گرفتن مجدد طالبان چه تأثیری بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دارد؟ به نظر می رسد ایران با تقویت روابط سیاسی و کمک های اقتصادی می تواند تهدیدها را به فرصت تبدیل کند. یافته های پژوهشی نشان داده است که نبود انسجام داخلی در افغانستان و ناتوانی طالبان در اعمال حاکمیت بر کل کشور و جذب نشدن گروه های مختلف اجتماعی و سیاسی و فرایند دولت سازی و ملت سازی یکی دیگر از مشکلات ظهور نوطالبانیسم در افغانستان است که دامنه ناامنی حاصل از آن، امنیت ایران را تحت تأثیر خود قرار خواهد داد. با توجه به ماهیت تمامیت خواهی طالبان، اگر این گروه نخواهد قدرت را با اقوام دیگر تقسیم کند، برای افغانستان و همسایگانش از جمله ایران چالش خواهد بود. در نتیجه، جمهوری اسلامی باید اقداماتی انجام دهد که تهدیدها را به فرصت ها و ضعف ها را به قوت ها تبدیل کند.

توزیع فضایی پراکنش انواع مراکز شهری در مقیاس های مختلف یکی از دغدغه ها و مسائل اصلی و راهبردی صاحبنظران، مدیران و آمایش گران سیاسی فضا می باشد. در این میان تولید فضای امن شهری بر اساس سازمان فضایی مراکز دخیل در امنیت شهری، تحت معلولیت عاملیت فضایی کنشگران و تحلیل توزیع فضایی مراکز مهم نیز مستلزم شناسایی و طراحی الگوی عوامل موثر در توزیع فضایی مراکز مهم کلانشهر تهران باتاکید بر پدافند غیرعامل می باشد. پژوهش حاضر سعی بر آن داشت تا با استفاده از روش های کیفی و کمی به شناسایی این عوامل دست یازد. تحقیق حاضر از نوع توصیفی-تحلیلی بوده و در از روش فراترکیب در شناسایی اولیه عوامل موثر بر توزیع فضایی مراکز مهم کلانشهر تهران باتاکید بر پدافند غیرعامل و همچنین از روشهای کمی نیز در تدقیق و اکتشاف نهایی عوامل و تاییر مدل طراحی شده استفاده شد. جامعه آماری پژوهش حاضر را 140 نفر از خبرگان، متخصصبن و کارشناسان حوزه دفاعی، جغرافیای سیاسی و شهرسازی تشکیل دادند. تکنیک های آماری تحلیل عاملی اکتشافی و تاییدی بوده و در پردازش داده ها از محیط محاسباتی SPSS و Lisrel بهره گیری شد