نجمه وفادوست

  برای اطمینان از رعایت ضوابط محیط زیست و رعایت اهداف توسعه پایدار و نیز جلوگیری از آلودگی زیست محیطی، مکان یابی مراکز دفن بهداشتی زباله و دستیابی به اهداف توسعه پایدار امری ضروری به نظر می رسد. منطقه مورد مطالعه، شهرستان گناباد در استان خراسان رضوی می باشد و دارای سه نقطه شهری(گناباد-کاخک- بیدخت) می باشد که دفن پسماند شهری درنزدیکی دو شهر گناباد و کاخک صورت می گیرد. هدف این تحقیق ارائه مکان های بهینه و مطلوب جهت دفن پسماند شهری در شهرستان گناباد می باشد. بگونه ای که با ارائه نتایج مناسب، بتوان در زمینه مسائل و خطرات زیست محیطی، اجتماعی، اقتصادی و... در منطقه مورد مطالعه تا حدودی موثر باشد و نقاط شهری را به بخشی از توسعه پایدار که مبتنی بر مسائل زیست محیطی می باشد، رهنمود نماید چرا که مرحله اول مدیریت پسماندهای شهری، مکان یابی درست آنها می باشد. از اینرو برای انجام این پژوهش مهم ترین شاخص های بکارگرفته شده جهت مکان یابی عبارتند از: فاصله از منابع آب، پوشش گیاهی، بافت خاک، ارتفاع، شیب، فاصله از راههای ارتباطی، فاصله از گسل، فاصله از نقاط جمعیتی. لایه ها و داده ها براساس فرآیند تحلیل شبکه ای(ANP) وزن دهی شده و با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی(GIS) محل های مناسب دفن پسماند نقاط شهری مشخص گردید. سپس نقشه نهایی مدل ANP پس از تشکیل شبکه و محاسبه وزن ها ازطریق جمع متوالی لایه های استاندارد شده بدست آمده و نقشه حاصله در 4 پهنه (کاملا مناسب، مناسب، نسبتا مناسب و نامناسب) طبقه بندی شد. روش تحقیق بر اساس ماهیت توصیفی-تحلیلی و بر مبنای هدف کاربردی و تحقیقاتی می باشد و برای جمع آوری اطلاعات از دو روش اسنادی و میدانی- پیمایشی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که مکان دفن پسماند شهر گناباد با معیار های محیطی منطبق بوده و نیاز به جابجایی ندارد اما محل دفن پسماند شهر کاخک در وضعیت نامناسب قرار دارد و در درازمدت اثرات مخربی برمحیط زیست و سلامت جامعه انسانی در پی خواهد داشت.

حفظ محیط زیست ازجمله ضرورت های توسعه پایدار، به ویژه توسعه پایدار روستایی، محسوب می شود. یکی از مسائلی که محیط زیست روستاها را تهدید می کند عدم توجه به نحوه جمع آوری و دفن زباله ها در محیط روستایی است. برای اطمینان از رعایت ضوابط محیط زیست و رعایت اهداف توسعه پایدار و نیز جلوگیری از آلودگی زیست محیطی، پهنه بندی اراضی برای دفن بهداشتی زباله و دستیابی به اهداف توسعه پایدار امری ضروری به نظر می رسد. این تحقیق سعی دارد اراضی شهرستان گناباد را برای دفن پسماند نقاط روستایی مورد بررسی قرار دهد. ازاین رو برای انجام این پژوهش مهم ترین شاخص های بکار گرفته شده جهت پهنه بندی عبارت اند از: فاصله از منابع آب، پوشش گیاهی، بافت خاک، ارتفاع، شیب، فاصله از جاده، فاصله از گسل و فاصله از نقاط جمعیتی. لایه ها و داده ها براساس فرآیند تحلیل شبکه ای (ANP) وزن دهی شده و با استفاده از سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) محل های مناسب دفن پسماند سکونتگاه های روستایی مشخص گردید. روش تحقیق بر اساس ماهیت توصیفی- تحلیلی و بر مبنای هدف کاربردی و تحقیقاتی می باشد و برای جمع آوری اطلاعات از دو روش اسنادی و میدانی- پیمایشی استفاده شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد از بین 8 محل موجود دفن پسماند روستایی تنها 3 محل با معیارهای محیطی منطبق بوده و در پهنه کاملاً مناسب قرار دارد و 1 محل در پهنه مناسب، 3 محل در پهنه نسبتاً مناسب و 1 محل در پهنه نامناسب قرار دارد.