احمد راهبر

دراغلب کشورها به ویژه کشورهای در حال توسعه بیمارستان به عنوان یک سازمان بسیار هزینه بر محسوب می شود. لذا، لزوم بررسی دقیق و ارزیابی عملکرد آن ها امری ضروری و اجتناب ناپذیر است. رویکردهای مختلفی جهت ارزیابی عملکرد بیمارستان ها وجود دارد که یکی از مفیدترین آن ها، مدل پابن لاسو می باشد. دراین مدل و نمودار مربوط به آن، سه شاخص درصد اشغال تخت، نسبت گردش تخت و میانگین مدت بستری مورد استفاده قرار می گیرد. در این پژوهش، تلاش شده است عملکرد و کارآیی بیمارستان های تحت پوشش دو دانشگاه علوم پزشکی قم و کاشان با استفاده از این مدل مورد ارزیابی قرار گیرد. روش بررسی: پژوهش حاضر از نوع تحلیلی بوده و جامعه ی آماری آن کلیه بیمارستان های تحت نظارت وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی می باشد. به منظور ارزیابی عملکرد 11 بیمارستان تحت پوشش دو دانشگاه علوم پزشکی قم و کاشان به عنوان جامعه ی آماری پژوهش، مقدار سه شاخص درمانی مذکور طی دوره ی زمانی سه ساله (1390- 1388) به تفکیک هر بیمارستان محاسبه و استخراج گردید. سپس، با توجه به ارتباط میان این شاخص ها، تعیین موقعیت آن ها در نواحی چهارگانه نمودار پابن لاسو و مقایسه آن ها با یکدیگر صورت پذیرفت. یافته ها: با طراحی نمودارها و بررسی موقعیت بیمارستان ها بر روی آن ها، مشاهده گردید که در سال 1388، تنها یک بیمارستان از مجموع بیمارستان های مورد بررسی دارای کارآیی مطلوب (واقع در ناحیه 3) می باشد. در سال های 1389 و 1390، دو بیمارستان از مجموع بیمارستان مورد بررسی دارای کارآیی مطلوب می باشند و سایر بیمارستان ها واقع در سایر نواحی، نیازمند بازنگری در عملکرد و کارآیی و بهبود شاخص ها می باشند. نتیجه گیری: در این پژوهش، به ارزیابی و تجزیه و تحلیل عملکرد بیمارستان ها با عنایت به موقعیت آن ها در نمودار پابن لاسو و ویژگی های ناحیه ی واقع شده پرداخته شد. به طور کلی، تعداد اندکی از بیمارستان های مورد بررسی در وضعیت مطلوب عملکرد و کارآیی قرار داشتند و اغلب آن ها، از وضعیت مطلوب برخوردار نبودند. از این رو، می توان با بررسی و ارزیابی عملکرد مدیریتی و اقتصادی بیمارستان های با موقعینت مطلوب در نمودار، عوامل تأثیرگذار بر این موقعیت را شناسایی نمود و با الگوبرداری از این عوامل باعث پیشرفت هر چه سریعتر در شاخص های مرتبط در سایر بیمارستان ها شد.