حمید جوان پرست

زمینه و هدف: با توجه به اهمیت نقشِ روان بنه های سازش نایافته اولیه در اختلال های روانی، در پژوهش همبستگی حاضر نقش روان بنه های سازش نایافته اولیه در تبیین اضطراب اجتماعی نوجوانان مورد بررسی قرار گرفت. روش: 384 دانش آموز از مدارس شهر رشت که به روش خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده بودند، از طریق مقیاس های اضطراب اجتماعی (لاجرسا و لوپز، 1998) و روان بنه های سازش نایافته اولیه (یانگ، 2005) مورد ارزیابی قرار گرفتند. داده ها با استفاده از شاخص های آماری شامل فراوانی، میانگین، انحراف معیار، ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون سلسله مراتبی پس از حذف اثرات مخدوش کننده سن و جنسیت، تحلیل گردیدند. یافته ها: یافته ها نشان داد حوزه های روان بنه های سازش نایافته اولیه مجموعاً 40% از واریانس مشترک اضطراب اجتماعی نوجوانان را تبیین می کنند (p<0/0001 ، F=41/35). روان بنه بریدگی/ طرد (p<0/0001 ، β=0/40) ، روان بنه خودگردانی/ عملکرد مختل (p=0/004 ، β=0/17) و همچنین روان بنه دیگرجهت مندی (p=0/001 ، β=0/19)به طور معناداری توانستند سطوح اضطراب اجتماعی را پیش بینی کنند. نتیجه گیری: بر اساس یافته های این تحقیق روان بنه های سازش نایافته اولیه می تواند بر اضطراب اجتماعی تأثیرگذار باشد. بنابراین شناسایی روان بنه های سازش نایافته اولیه درک بهتری از سبب شناسی این اختلال فراهم می آورد. دلالت های ضمنی این نتایج برای طراحی راهبردهای مداخله ای به منظور کاهش اضطراب اجتماعی مورد بحث قرار گرفته است.

پژوهش حاضر درصدد است به تعیین نقش واسطه ای منبع کنترل در رابطه بین روان بنه های ناسازگار اولیه و اضطراب اجتماعی نوجوانان بپردازد. جامعه آماری شامل کلیه دانش آموزان دختر و پسر شاغل به تحصیل مدارس دولتی و غیردولتی مقطع متوسطه ناحیه 1 شهر رشت در سال تحصیلی 92- 93 بودند. لذا نمونه ای به حجم 400 نفر به روش تصادفی خوشه ای چندمرحله ای، انتخاب شدند و به مقیاس اضطراب اجتماعی برای نوجوانان (SAS-A)، پرسشنامه روان بنه های ناسازگار یانگ و مقیاس منبع کنترل راتر پاسخ دادند. داده ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون و اسپیرمن، تحلیل رگرسیون سلسله مراتبی واسطه ای به روش بارون و کنی تحلیل شدند. تحلیل های همبستگی پیرسون نشانگر رابطه مثبت و معنی دار بین روان بنه حوزه بریدگی و طرد، حوزه خودگردانی- عملکرد مختل، حوزه محدودیتهای مختل، حوزه دیگر جهت مندی، حوزه بازداری و اضطراب اجتماعی به ترتیب با مقادیر 60/0، 55/0، 39/0، 54/0، 50/0 بود. همچنین یافته ها نشان داد در این رابطه منبع کنترل قادر به تعدیل رابطه اضطراب اجتماعی و روان بنه های ناسازگار اولیه (در هیچیک از حوزه ها) نیست.