ایرج دوانی پور

هدف این پژوهش، ارائه الگویی برای اندازه گیری کیفیت صورتهای مالی می باشد. برای دستیابی به این هدف ابتدا با مطالعه مبانی نظری و پیشینه پژوهش و همچنین مصاحبه با خبرگان، مجموعه ای از مولفه ها و شاخص های اثرگذار بر کیفیت صورتهای مالی شناسایی شدند و سپس با اجرای دلفی فازی و نظرخواهی از خبرگان و اجرای تحلیل عاملی تاییدی، شاخصهای اثرگذار بر کیفیت صورتهای مالی شناسایی گردید. پس از آن با انجام فرآیند تحلیل شبکه ای وزن هر یک از شاخص ها ( 7 شاخص ) در تاثیرگذاری آنها بر کیفیت صورتهای مالی تعیین گردید. در نهایت با اندازه گیری هر یک از شاخص ها و محاسبه میانگین موزون اندازه 7 شاخص اندازه گیری شده، اندازه کیفیت صورتهای مالی محاسبه گردید. به منظور اعتبارسنجی الگوی ارائه شده، با بکارگیری یک مدل رگرسیون که برای 57 شرکت پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار ایران برای سالهای 1394 تا 1396 بکارگرفته شد مشخص گردید که همسو با ادبیات پژوهش، میان اندازه کیفیت صورتهای مالی و اندازه هزینه سرمایه شرکت رابطه منفی معنادار وجود دارد که این امر نشان از معتبر بودن روش ارائه شده برای اندازه گیری کیفیت صورتهای مالی می باشد. نتایج نشان می دهد که میانگین اندازه کیفیت صورتهای مالی 57 شرکت  انتخاب شده به عنوان نمونه طی سالهای 1394 الی 1396 بهبود یافته است

هدف این پژوهش، تعیین شاخص های اثرگذار برکیفیت صورتهای مالی شرکتهای پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران و رتبه بندی آنها می باشد. برای دستیابی به این هدف ابتدا با مطالعه مبانی نظری و پیشینه پژوهش و همچنین مصاحبه با خبرگان، مجموعه ای از مولفه ها و شاخص های اثرگذار بر کیفیت صورتهای مالی شناسایی شدند و سپس با اجرای دلفی فازی و نظرخواهی از خبرگان آن دسته از شاخص های اثرگذار بر کیفیت صورتهای مالی که از اجماع نظر خبرگان برخوردار بود شناسایی گردید. پس از آن به منظور تعیین بار عاملی هر یک از شاخص ها، از تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد. در نهایت با انجام فرآیند تحلیل شبکه ای وزن هر یک از شاخص ها در تاثیرگذاری آنها بر کیفیت صورتهای مالی تعیین گردید. نتایج حاصل از تحلیل عاملی تاییدی نشان می دهد شاخص های "ارزش پیش بینی کنندگی"، "ارتباط ارزشی سود" و "پایداری سود" زیر مجموعه مولفه "مربوط بودن" و شاخص های "محافظه کاری"، "کیفیت اقلام تعهدی"، "هموارسازی سود"، "نزدیک به نقد بودن سود" و"بی طرفی" زیرمجموعه مولفه "ارائه صادقانه" شاخص های نهایی اثر گذار بر کیفیت صورتهای مالی می باشند. همچنین نتایج حاصل از فرآیند تحلیل شبکه ای نشان می دهد شاخص های "ارزش پیش بینی کنندگی" و "کیفیت اقلام تعهدی" به ترتیب با وزن های 29% و 17% بیشترین اثرگذاری بر کیفیت صورتهای مالی را دارند و سایر شاخص ها در اولویتهای بعدی قرار می گیرند.

یکی از مفروضات اولیه حسابداری مدیریت بیانگر آن است که تغییرات هزینه ها رابطه ای متناسب با افزایش و کاهش سطح فعالیت دارد. اما به تازگی این فرض با مطرح شدن بحث چسبندگی هزینه ها توسط آندرسون و همکارانش [3] مورد بحث قرار گرفته است؛ به این معنا که میزان افزایش در هزینه ها با افزایش در سطح فعالیت بیشتر از میزان کاهش در هزینه ها در ازای همان میزان کاهش در سطح فعالیت است. هدف اصلی این پژوهش آن است که چسبندگی هزینه ها را در بورس اوراق بهادار تهران مورد مطالعه قرار دهد و هزینه های اداری، عمومی و فروش به عنوان نمونه مورد واکاوی قرار خواهد گرفت. به عبارت دقیق تر، هدف اصلی این پژوهش پاسخ به این پرسش ها است: 1) آیا هزینه های اداری، عمومی و فروش چسبنده هستند؟ و 2) در صورت وجود چسبندگی، شدت چسبندگی هزینه ها چگونه است؟ نتایج این پژوهش که بر اساس اطلاعات شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، برای یک دوره 10 ساله از سال 1377 تا 1386 است، نشان میدهد در ازای 1% افزایش در سطح فروش، هزینه های اداری، عمومی و فروش 65% افزایش مییابد؛ در حالیکه در ازای 1% کاهش در سطح فروش هزینه های اداری، عمومی و فروش 41% کاهش مییابد. نتایج برای 50 شرکت فعال در بورس و صنایع مختلف نیز ارایه شده است. در این پژوهش همچنین چگونگی تغییر در شدت چسبندگی هزینه ها در دوره های زمانی متفاوت و در میان شرکت های مختلف بررسی شده است. نتایج نشان میدهد، شدت چسبندگی هزینه ها در دوره هایی که در دوره قبل از آن کاهش درآمد رخ داده، کمتراست. همچنین شدت چسبندگی هزینه ها برای شرکت هایی که نسبت جمع داراییها به فروش بزرگ تری دارند، بیشتر است.