محمدعلی خلیجی

مدیریت و برنامه ریزی حریم کلانشهرها به دلیل گستردگی فضایی و تعدد متغیرهای تأثیرگذار، با پیچیدگی های بسیاری روبروست. حل و فصل مشکلات و تعارضات در چنین سطحی از پیچیدگی ها، نیازمند یک ساختار منسجم، هدفمند و انعطاف پذیر مدیریت یکپارچه است تا به خوبی توسط ساختار قانونگذاری کلان کشور حمایت شده و از اختیار قانونی کافی برای تنظیم روابط، کنترل و هدایت برنامه در سطح منطقه کلان شهری برخوردار باشد تا تفرق ها در سطوح مختلف (سیاسی، فضایی، عمکردی، اجتماعی) به حداقل برسد. نگاه بخشی در غیاب سند راهبردی و بسترهای قانونی انسجام بخش سبب شده که انواع تفرق ها به یک مساله جدی و مانع بزرگ در مسیر تحقق مدیریت یکپارچه حریم پایتخت تبدیل شود و لذا تحقق راهبرد صیانت و توسعه پایدار منوط به رفع تفرق ها و برپایی مدیریت یکپارچه می باشد. بر این اساس هدف پژوهش حاضر شناسایی و تعیین تفرق های مدیریت یکپارچه در سطوح و ابعاد مختلف حریم پایتخت می باشد. پژوهش از نظر هدف کاربردی، از نظر ماهیت و روش شناسی توصیفی بوده که جامعه آماری بر اساس فرمول کوکران 201 نفر بدست آمده است و برای شناسائی ابعاد مدیریت یکپارچه از ابزار پرسشنامه استفاده شده که با احصای 25 متغیر در قالب 5 مؤلفه تفرق نهادی، قانونی، سیاست گذاری، کالبدی و اجتماعی مورد مطالعه قرار گرفته است. نتایج بیانگر آن است که در سطح اطمینان 95 درصد رابطه معناداری بین مؤلفه های مورد مطالعه وجود دارد. همچنین میزان تأثیر مستقیم مؤلفه های تفرق قانونی برکالبدی برابر با 593/0 بوده است که نشان می دهد به ازای یک واحد تغییر در تفرق قانونی، میزان تفرق کالبدی به میزان 593/0 واحد تغییر خواهد یافت.

تاریخ زیبایی و عشق در ایران بسیار قدیمی است. اگرچه نویسندگان و شاعران ایرانی از زیبایی و عشق بسیار صحبت کردند، اما تعریف روشنی از این مفهوم ارائه نکردند، اما همیشه شیفته و زیبایی، حکمت و عشق بودند. ساختارهای زیبایی که در این موضوعات تحقیقاتی مورد بحث قرار می گیرند با مواردی که امروزه در زیبایی شناسی مورد بحث قرار می گیرند متفاوت است. سهروردی هنگام صحبت از زیبایی از کلمه حسن استفاده می کند و حسن را مترادف زیبایی و کمال می داند. پیوند زیبایی و عشق سهروردی دو مقوله اصلی هستند که زیبایی شناسی را می توان با احتیاط به آنها اختصاص داد. ابتدا با رویکردی عرفانی و در پرتو آرای حکیمان و فیلسوفان، سعی بر آن است تا رابطه زیبایی عرفانی سهروردی و عشق به زیبایی شناسی بررسی شود.

برای رسیدن به توسعه پایدار داشتن برنامه ریزی با تکیه بر ارزیابی همه جانبه محیط طبیعی امری ضروری است. با توجه به اینکه محیط زیست طبیعی توان اکولوژیکی محدودی را برای استفاده های انسان داراست ارزیابی توان اکولوژیکی به عنوان هسته اصلی مطالعات زیست محیطی با پیشگیری بحران های موجود بستر مناسبی برای برنامه ریزی زیست محیطی فراهم می آورد. تحلیل قابلیت اراضی برای توسعه شهری یکی از اصلی ترین مقولاتی است که برنامه ریزان شهری با آن سر و کار دارند. روش حاضر توصیفی– تحلیل می باشد. هدف پژوهش تعیین بهترین مکان مناسب برای توسعه ی شهری تبریز است، به این منظور مدلی که در این پژوهش استفاده شده فرآیند تحلیل شبکه ای (ANP )، برای تعیین وزن نسبی هر معیار می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد نیمه های شرقی و مرکزی تبریز بهترین مکان برای توسعه و نیمه های شمالی و جنوبی که به ارتفاعات نزدیک می باشد به لحاظ توسعه نامناسب می باشد.  

بسیاری از فعالیت های روزمره زندگی در فضاهای عمومی شهری صورت می گیرد و انجام برخی از این فعالیت ها اجتناب ناپذیر است. فضای شهری ایده آل فضای است که در آن عدالت شهروندی رعایت شده باشد و تمامی شهروندان و حتی اقشار آسیب پذیر جامعه بتوانند از این فضا استفاده کنند. رعایت احترام و فرهنگ سازی از موضوعات مهمترین سالمندان می باشد. همچنین حضور پذیری سالمندان در مدیریت و مشارکت شهروندی هم می توان نقش بسیار مهمی را ایفا کند. موضوع سراهای محله، مساجد در اداره محلات و کمک به حل مشکلات شهری نیز از موضوعات بسیار مهم است. هدف از پژوهش حاضر بررسی مشکلات و چالش های سالمندان در فضای شهری است. پژوهش از لحاظ هدف کاربردی و از حیث روش پژوهش، تحلیلی - توصیفی بود. مؤلفه ها در شش بخش مورد ارزیابی قرار گرفته اند. در سنجش چالش های سالمندان در فضای شهری از آزمون میانگین و رگرسیون استفاده شده است. جامعه آماری شامل سالمندان منطقه 13 تهران است که تعداد 120 نفر به روش نمونه گیری غیرتصادفی در دسترس انتخاب شدند. یافته ها نشان می دهد ضرایب مدل رگرسیون رعایت احترام و فرهنگ سازی، در سطح 05/0 رد می شود، اما بقیه متغیرها در سطح 05/0 رد نمی شود. رضایت سالمندان با توجه به میزان رعایت احترام و فرهنگ سازی متفاوت می باشد بنابراین رعایت احترام و فرهنگ سازی به صورت هم زمان پیش بینی کننده رضایت سالمندان هست. اما ایمنی، حمل ونقل، سهولت دسترسی، رعایت احترام و فرهنگ سازی، تأسیس سرای سالمندان هوشمند و اختصاص بودجه دولتی به صورت هم زمان پیش بینی کننده های رضایت سالمندان نیستند بنابراین مهم ترین پیش بینی کننده رضایت سالمندان، رعایت احترام و فرهنگ سازی می باشد. نتایج پژوهش نشان می دهد که بین معیارهای مشکلات و چالش های سالمندان در فضای شهری با رضایت سالمندان در شهر تهران رابطه خطی معنی داری وجود دارد، مهم ترین پیش بینی کننده های رضایت سالمندان به ترتیب حمل ونقل و اختصاص بودجه دولتی می باشد.

فعالیت های اجتماعی در جامعه با بهره گیری از مدیریت صحیح و کارا نتیجه بخش می باشند. در این میان کلانشهرها به عنوان یکی از نمودهای زندگی و فعالیت های اجتماعی بدون وجود مدیریت شهری مطلوب دچار بی نظمی و ناهنجاری می گردند. مدیریت مناطق کلانشهری دارای پیچیدگی های بسیاری بوده و می بایست ترتیبات سازمانی و حکومتی یکپارچه ای را در خود داشته باشد. مهمترین چالش این مناطق رشد فزاینده مرزها و تقسیمات سیاسی است که به دنبال این امر با تفرقات سیاسی روبرو خواهیم بود. بر این اساس هدف تحقیق حاضر آسیب شناسی مدیریت مناطق کلانشهری تهران می باشد. این تحقیق از لحاظ هدف، کاربردی و از لحاظ ماهیت، توصیفی و پیمایشی و نیز از نوع تحلیلی است. جامعه آماری این تحقیق، شامل شهرداری، استانداری، سازمان راه و شهرسازی، در شهر تهران می باشد. به منظور تعیین حجم نمونه از جدول تعیین حجم نمونه مورگان استفاده شده است که این تعداد 50 نفر نمونه تعیین گردید و ابزار مورد استفاده با بهره گیری از پیمایشی پرسش نامه و مصاحبه بوده است. شناسائی ابعاد مدیریت کلانشهر تهران با احصای 22 متغیر در قالب مؤلفه های حکمروایی مشارکتی انجام گردید. نتایج بیانگر آن است که در سطح اطمینان 95 درصد رابطه معناداری بین مؤلفه های مورد مطالعه وجود دارد. آسیب شناسی به اعتبار متغیرها نشان می دهد متغیرهای انعطاف پذیری نهادی، ساختار نهادی، آگاهی شهروندان از زمان اجرای برنامه ها، شفافیت قوانین و انسجام قانونی یکی از حلقه های مفقوده مهم و اثرگذار در عدم موفقیت و عدم نهادینه شدن مدیریت کلانشهری در تهران را نشان می دهد.

استان سمنان به دلیل دارا بودن جنگل ها و طبیعت زیبا، از یک سو و موقعیّت خاص قرارگیری در بین شهرهای تهران و مشهد کریدور عبور گردشگران بسیاری می باشد، لذا مطالعه ی اهمّیّت گردشگری آن می تواند در پیش بینی نیازها، رفع کمبودها و توسعه ی گردشگری در منطقه، مؤثّر باشد. رتبه بندی زیرساخت های گردشگری در نواحی مختلف استان سمنان و توزیع متعادل زیرساخت ها، از اقدامات اساسی در توسعه ی گردشگری می باشد. از دلایل مهمّی که به این موضوع پرداخته شده، می توان به عدم توزیع نامتعادل و نابرابر زیرساخت ها و ظرفیت های گردشگری در سطح استان، اشاره کرد. روش تحقیق توصیفی – تحلیلی و هدف تحقیق، سطح بندی شهرستان های استان سمنان به لحاظ زیر ساخت های گردشگری در راستای توسعه ی منطقه ای استان سمنان با استفاده از روش های تصمیم گیری چندمعیاره (VIKOR,TOPSIS,ELECTR) می باشد. نتایج تحقیق نشان می دهد به کارگیری روش های گوناگون چندمعیاره به رتبه بندی متفاوتی از گزینه های رقیب منجر می شود، بنابراین جهت حصول به اجماع و نیز رتبه بندی جامع تر گزینه ها، روش ادغام نتایج (روش  (Copelandبه عنوان بهترین روش، پیشنهاد شده است. بر اساس نتایج Copeland  شهرستان "گرمسار" در رتبه ی اوّل قرار گرفته است.

فرهنگ، شهر و محله سه پدیده مکمل هستند. به عبارت دیگر هر سه پدیده های انسانی را تکمیل می کنند. شهر و محله صورت است و فرهنگ محتوای آن است. یکی جنبه خارجی و دیگری جنبه داخلی آن است. محله یکی از عناصر اساسی شناخت فضاهای شهری مثل آثار و ابنیه، سینما ها، مساجد و مدارس است. هدف این مقاله ارزیابی شاخص های توسعه فرهنگی - اجتماعی و نشان دادن سطوح توسعه محلات از نظر بهره مندی فضا ها و امکانات است. آمار مورد استفاده در این تحقیق از سازمان شهرداری های استان تهران و سالنامه های آماری در سال 1390 اخذ شده است. نوع تحقیق کاربردی و روش تحلیل مقایسه ای و مدل مورد استفاده مدل الکترا می باشد. نتایج حاصل از تحقیق نشان می دهد که بین محلات منطقه 20 شهرداری تهران، از نظر بهره مندی از فضاها و امکانات فرهنگی تفاوت فاحشی وجود دارد. در این بین محله دیلمان نسبت به سایر محلات از توسعه فرهنگی و اجتماعی بیشتری نسبت به بقیه برخوردار می باشد.