زینب ثریامحابد

ادبیات معاصر ایران، جلوه­گاه ابداعات و تحولاتی ژرف در حوزه­های لفظ و معنا است. این تحولات گاه در توانمندی اندیشه­ورزان ریشه دارد و گاه در اقتباس­های مستقیم و غیر­مستقیم از ادبیات جهان سیمین بهبهانی، نماینده آن دسته از شاعرانی است که با فاصله گرفتن از نگرش سنتی، رویکرد اصلاح طلبانه­ای را در پیش گرفته­اند و در این مسیر نیم­نگاهی هم به ادبیات اروپایی داشته­اند. دراین جستار، جلوه­های رمانتیسم در چهار مجموعه شعر جای پا، چلچراغ، مرمر و رستاخیز از سیمین بهبهانی به روش توصیفی -تحلیلی بررسی شده است. نگارندگان یافته­های تحقیق را با عنوان­های فردیت (احساس گرایی، حزن و اندوه­، نوستا­لژی (یاد معشوق، دوران کودکی، نقد مدنیت، تحسر بر زوال ایده­آل­ها)، اساطیر، سادگی و گریز از فخامت­های سنتی، مذمت سرمایه­داری، همدلی با طبیعت، دین­گرایی شهودی یا رویکرد عاطفی و شهودی به دین، اروتیسم، رمانتیسم اجتماعی (همدلی با محرومان و رنج­هایشان­، فمنیسم)، شور انقلابی ( ستیز بااستبداد، آزادی، آرمان گرایی) دسته بندی کرده­اند. نتایج این تحقیق نشان می­دهد که گرچه اکثر مؤلفه­های رمانتیسم در شعر سیمین بهبهانی هم دیده می­شود ولی یکسره بر آن منطبق نیست و در این میان برخی از مؤلفه­ها بر آن افزوده شده و برخی از مؤلفه­ها به گونه­ای متفاوت مطرح شده است. می­توان گفت رمانتیسم شعر سیمین بهبهانی، رمانتیسمی ایرانی است.

طاهره صفارزاده از شاعران متعهد و انقلابی دوران معاصراست که با توجه به اهمیت و جایگاهی که در ادبیات معاصر ما بویژه ادبیات متعهد و انقلابی دارد ، هرگونه تحقیق در باره او و شعرش می تواند ضروری و مفید باشد. صفارزاده در برهه ی اولیه ی زندگی اش تحت تأثیر ""رمانتیسم احساس گرا"" قرار گرفت . در دوره های بعد اگرچه از این نوع رمانتیسم فاصله گرفت، ولی جلوه ها و مضامین آن به گونه هایی دیگر در اشعارش نمود یافت هرچند که اشعارش کاملاً رنگ و بوی آن را ندارند. به نظر می رسد آشنایی او با شعر اروپایی، در شناخت بیشتر مکتب های ادبی و در نتیجه تأثر از این مکتب مؤثر بوده است. هدف این جستار، بررسی فضاهای رمانتیستی اشعار صفارزاده و نشان دادن مؤلفه های این مکتب در شعراوست که با روش توصیفی-تحلیلی انجام شده است . نتایج این تحقیق نشان می دهد اکثر مؤلفه های رمانتیسم در شعر صفارزاده دیده می شود ولی با رویکردی خاص به گونه ای که می توان گفت رمانتیسم شعراو، رمانتیسمی ایرانی است که مؤلفه ی رمانتیسم اجتماعی و انقلابی، مهم ترین و بارزترین جلوه های رمانتیستی به کار برده شده در اشعار او هستند .