محمد دهقان حسام پور

گردشگری به عنوان یکی از پویاترین فعالیت های اقتصادی عصر حاضر، نقش مهمی در توسعه پایدار محلی ایفا می کند. این صنعت از طریق ترکیب همزمان منابع داخلی و خارجی، منافع اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و فرهنگی زیادی را برای فضاهای جغرافیایی به همراه دارد. امروزه نهادهای متولی صنعت گردشگری در سراسر دنیا، به امور گردشگری در طبیعت و در ورای آن به لزوم حفظ محیط زیست بیش از هر زمان دیگر اذعان دارند. به طور کلی، هدف از این پژوهش بررسی و شناسایی پتانسیل های طبیعی و فرهنگی و تاریخی منطقه قشم است و برای برنامه ریزی و توسعه آتی گردشگری آن راهکارهایی ارائه گردیده است. روش تحقیق در این پژوهش از نوع، توصیفی ـ تحلیلی و پیمایشی بوده و از منابع کتابخانه ای ـ اسنادی استفاده شده است. همچنین، جهت ارائه بهتر مباحث از مدل SWOT استفاده گردیده است. این جزیره بزرگترین جزیره ایرانی خلیج فارس است که نزدیکترین آنان به ساحل نیز است. توسعه پایدار جزیره با توجه به ماهیت جزیره ای بودن آن از نظر اکولوژیکی و حضور اکوسیستم های خاصی چون جزایر مرجانی، جنگل های حرا و اراضی خاص و وسیع داخلی آن در کنار روند نابسامان توسعه گذشته مستلزم دقت خاصی است که باید حتما بر شناخت دقیق وضعیت موجود از همه نظر، برنامه ریزی و مدیریتی مستمر از نظر محیط زیست مبتنی باشد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می دهد که منطقه مورد مطالعه قابلیت جذب بالای گردشگری را دارا است که لازم است برای پیشبرد اهداف مورد نظر تمهیداتی در این زمینه صورت پذیرد.

صنعت گردشگری با توجه به مزایای فراوانی که برای جوامع، چه در قالب دور افتاده ترین روستاها و یا کلان شهرها دارد، مورد توجه برنامه ریزان و سیاست گذاران امر توسعه واقع شده است. یکی از مهم ترین ارکان گردشگری مسائل مربوط به زیرساخت های گردشگری و تعادل بین تعداد گردشگران و زیرساخت های موجود می باشد. لذا هدف از پژوهش حاضر که از نوع توصیفی تحلیلی و کاربردی بوده، اولویت بندی و تعیین سطوح توسعه یافتگی شهرستان های استان کرمانشاه در زمینه برخورداری از زیرساخت های گردشگری می باشد. روش گردآوری اطلاعات از نوع اسنادی و میدانی می باشد. جهت دستیابی به هدف اصلی پژوهش از 18 شاخص مرتبط با زیرساخت های گردشگری استفاده شده است. همچنین، جهت وزن دهی به شاخص های پژهش از پرسشنامه کارشناسان (30 کارشناس متخصص در زمینه گردشگری) استفاده به عمل آمد. جهت اولویت بندی شهرستان های استان از تکنیک ترکیبی (TOPSIS و AHP)، جهت تعین توسعه یافتگی شهرستان ها از تحلیل خوشه ای و برای نمایش سطوح توسعه یافتگی از نرم افزار GIS استفاده گردید. یافته های پژوهش نشان داد سه شهرستان قصرشیرین، پاوه و کرمانشاه به ترتیب با ضریب اولویت 583/0، 569/0 و 512/0 رتبه های اول تا سوم و سه شهرستان ثلاث باباجانی، دالاهو و هرسین با ضریب اولویت 198/0، 278/0 و 279/0 در پایین ترین رتبه های به لحاظ برخورداری از زیرساخت های گردشگری واقع شده اند. در مجموع به لحاظ توسعه یافتگی در زیرساخت های گردشگری حدود 21 درصد شهرستان های استان در سطوح بسیار برخوردار و برخوردار، 36 درصد درسطح نسبتاً برخوردار، 43 درصد در سطوح محروم و بسیار محروم واقع شده اند.