عرفان ایوبی

مقدمه:هدف از این مطالعه، برآورد شیوع آسیب­های عمدی به خود و قلدری و تعیین عوامل مرتبط با آن­ها در یک نمونه از نوجوانان ایرانی است. روش­کار: دراین مطالعه­ی مقطعی­تحلیلی در سال 1390 یک نمونه­ی تصادفی 1064 نفره از دانش­آموزان پسر دبیرستانی شهر زنجان به روش نمونه­گیری تصادفی چندمرحله­ای انتخاب شد. اطلاعات مرتبط با شیوع رفتار قلدری و آسیب­های عمدی به خود و نیز استعمال دخانیات، وضعیت اقتصادی­اجتماعی و متغیرهای روانی­اجتماعی از طریق پرسش­نامه به دست آمد. از مدل رگرسیون لجستیک دوحالته­ی تک­متغیره و چندمتغیره برای ارتباط بین متغیرهای مورد نظر و رفتارهای آسیب عمدی به خود و قلدری استفاده شد. یافته­ها:از 1064 شرکت­کننده، 285 نفر (8/26 درصد) و 280 نفر (3/26 درصد) به ترتیب آسیب عمدی به خود و رفتار قلدری را گزارش کردند. نسبت شانس مصرف سیگار برای آسیب عمدی به خود از سایر عوامل خطر بیشتر بود (92/5=OR، فاصله­ی اطمینان 95%: 79/9-57/3) اما وضعیت اقتصادی­اجتماعی بیشترین نسبت شانس را برای رفتار قلدری داشت (92/2=OR، فاصله­ی اطمینان 95%:74/4-80/1). در میان عوامل حمایتی، عزت نفس بالا بر آسیب عمدی به خود (32/0=OR، فاصله­ی اطمینان 95%: 84/0-12/0) و نظارت والدین بر سیگار کشیدن نوجوان برای قلدری (53/0=OR، فاصله­ی اطمینان 95%: 75/0-37/0) بیشترین تاثیر حمایتی را داشتند. نتیجه­گیری: شیوع رفتارهای خشونت­آمیز مانند آسیب عمدی به خود و قلدری در بین نوجوانان نگران­کننده است. تجربه­ی مصرف سیگار و وضعیت اقتصادی­اجتماعی به ترتیب بیشترین همبستگی را با رفتارهای آسیب عمدی به خود و قلدری داشتند. داشتن عزت نفس زیاد و نظارت والدین، بیشترین اثر حمایتی را روی این دو رفتار خشونت­آمیز داشت.