نرجس بساق زاده

تحول های فزاینده و فشارهای رقابتی موجود در محیط سازمان ها ضرورت تمرکز بر نوآوری، بالا بردن کیفیت، بهبود خدمات به مشتری و کاهش هزینه را تشدید کرده است. در این راستا بازاریابی راهبردی کمک شایانی به سازمان ها برای دستیابی به مزیت رقابتی پایدار و عملکرد برتر می نماید. هدف از مقاله حاضر بررسی رابطه بین شاخص های بازاریابی راهبردی یعنی بازارمحوری، گرایش به نوآوری، قابلیت های بازاریابی (درونی-بیرونی، بیرونی-درونی) بر مزیت رقابتی پایدار و عملکرد بازار است. بازاریابی یک فعالیت است که با مجموعه ای از فرآیندها برای ایجاد، برقراری ارتباط و انجام مبادلات برای مشتریان، خریداران، شرکا و در سطح وسیع تر جامعه ارزش خلق می کند؛ و بازاریابی راهبردی بر روی تصمیمات و فعالیت هایی که مربوط به ایجاد و حفظ مزیت رقابتی پایدار در سطح کل شرکت هستند متمرکز است. مطالعات نشان می دهد رابطه معناداری میان بازاریابی راهبردی و بهبود عملکرد شرکت وجود دارد. داده های پژوهش از میان مدیران شرکت های تولید مواد غذایی در سطح کشور گردآوری شده است؛ که جمعاً شامل 172 نمونه است. روش مقاله، پیمایشی بوده که اطلاعات از طریق پرسشنامه گردآوری و برای سنجش اثرهای متغیرها از الگوسازی معادله ساختاری استفاده شده است. نتایج نشان از رابطه معنادار میان بازاریابی راهبردی و ایجاد مزیت رقابتی پایدار و بهبود عملکرد شرکت دارد. Abstract Incremental changes and competitive pressures in the environment of organizations have intensified the need of concentration on innovation, the quality improvement, customer’s services improvement and cost reduction. In this regard, strategic marketing can be of great help for organizations to access to sustainable competitive advantage and superior performance. The aim of the present study is examination of relationship between indicators of strategic marketing that is market-orientation, orientation to innovation, marketing capabilities (internal-external, external-internal) on sustainable competitive advantage and market performance. Studies show that there is a significant relationship between strategic marketing and company’s performance improvement. The research data are gathered from managers of foodstuff production in the country; including 298 samples from managers of these companies. The research method was a survey type and the information is collected via questionnaire and a model of structural equations is used in order to measure the effects of variables. The results indicate a significant relationship between strategic marketing and create a sustainable competitive advantage and improve the company's performance. Keywords: Market-Orientation; Orientation to Innovation; Marketing Capabilities; Sustainable Competitive Advantage; Market Performance

پیچیدگیهای عرصه رقابت، درهمتنیدگی مرزها و پویایی فضای کسبوکار، بنگاهها را به نحوی روزافزون با چالشهای جدید و غیرمنتظره مواجه کرده است. این وضعیت به گونهای است که کسب مزیت رقابتی برای بنگاهها، بدون وجود یک رویکرد منعطف و سازگار با تغییرات محیطی، بسیار دشوار به نظر میرسد. در این راستا، نظریه قابلیتهای پویا بیان دارد که بنگاهها در محیطهای پیچیده و به سرعت در حال تغییر، نیاز به قابلیتهایی پویا برای موفقیت و کسب مزیت رقابتی دارند. از سویی دیگر، مفهوم دوسوتوانی سازمانی نیز برای کار در محیط پرتلاطم کسبوکار در جهت حفظ مزیت رقابتی توصیه شده است. بر این اساس، هدف پژوهش حاضر، تبیین مزیت رقابتی از طریق تأثیر قابلیتهای پویا بر مزیت رقابتی، با میانجیگری دوسوتوانی سازمانی است. جامعه این پژوهش، شرکتهای صادراتی ایران بودند که برای جمعآوری دادهها و با استفاده از نرمافزار G*Power، 78 آزمودنی به عنوان حداقل تعداد نمونه انتخاب شدند. همچنین به منظور بررسی فرضیات، از مدلسازی معادلات ساختاری با رویکرد حداقل مربعات جزئی (PLS-SEM) استفاده گردید. نتایج حاکی از این امر بود که ابعاد قابلیتهای پویا (شامل قابلیت درک فرصتها، استفاده از فرصتها و شکلدهی مجدد منابع)، هم به طور مستقیم و هم با میانجیگری دوسوتوانی سازمانی، بر مزیت رقابتی تأثیر مثبت و معنادار دارد. بر اساس یافتههای ذکرشده، قابلیتهای پویا توانایی شرکت را برای بسیج منابع جهت جذب فرصتها و دفع تهدیدها افزایش میدهد و با شکلدهی مجدد منابع دانش، اکتشاف و بهرهبرداری را نیز تسهیل میکند.

این پژوهش به دنبال بررسی نقش توانایی جذب و فرهنگ سازمانی در موفقیت اجرای IS است. با توجه به اهمیت یادگیری و جذب اطلاعات در فضای به شدت رقابتی امروزی، ایجاد سازمان ها و کسب وکارهای مبتنی بر سیستم های اطلاعات لازمه موفقیت برای رسیدن سریع تر به اهداف است. برای استفاده کارکنان و سازمان از اطلاعات جدید نیاز به افزایش توانایی جذب در سازمان، امری ضروری و اجتناب ناپذیر است. توانایی جذب، توانایی سازمان در شناسایی ارزش اطلاعات جدید، کسب، درک و به کارگیری آنها برای دستیابی به اهداف سازمان است. توانایی جذب، بعد جدیدی از یادگیری و خلاقیت است که شامل دانش مدیریتی و کانال های ارتباطی و روابط آنها در به کارگیری و اجرای سیستم های اطلاعات است. در این پژوهش، فرهنگ سازمانی مؤثر بر توانایی جذب را بررسی کرده ایم. داده های پژوهش از میان شرکت های تولیدی قطعات خودروی مستقر در سطح استان گیلان گردآوری شده اند که حجم نمونه در مجموع تعداد 227 نفر از شرکت های مختلف محاسبه شد. روش پژوهش، توصیفی از نوع پیمایشی بوده که اطلاعات از طریق پرسشنامه جمع آوری شده است و برای سنجش روابط متغیرها از مدل معادلات ساختاری استفاده شده است. نتایج نشان می دهد، فرهنگ سازمانی و توانایی جذب، رابطه ای مستقیم و تأثیری مثبت بر روی موفقیت اجرای IS دارند.