زینب حیدرپور توتکله

در دهه های اخیر جلب مشارکت مردمی در بهره برداری از منابع طبیعی مورد توجه کشورهای مختلف بوده است. یکی از الگوهای بهره برداری از منابع جنگلی در ایران، ایجاد شرکتهای تعاونی است که در مناطق شمال کشور به ویژه غرب استان مازندران و در شهرستان رامس ر متم رک ز شده است. ب ررسی نقش عض وی ت در ش رکت های ت عاونی جن گل نشینان  در بهره برداری بهینه از منابع جنگلی امری بسیار مهم شمرده می شود که در این تحقیق به آن پرداخته شده است. بنابراین، هدف کلی این تحقیق بررسی نقش عضویت در تعاونیهای جن گل نشینان در به ره برداری از منابع جنگلی غرب استان مازندران در محدوده زمانی  1384- 85  بوده است. این تحقیق به روش پیمایشی انجام شده و روایی ابزار تحقیق یعنی پرسشنامه، با استفاده از دیدگاه استادان و کارشناسان مورد تأیید قرار گرفته و پایایی آن 81/0 به دست آمده است. جامعه آماری شامل جنگل نشینان عضو (570=1N) وغیر عضو تعاونی (10596=2N) درغرب استان مازندران و نمونه آماری شامل76 نفر افراد غیر عضو و75 نفر عضو است. نتایج آزمون t نشان داد که بین میزان مشارکت افراد عضو و غیر عضو در بهره برداری از منابع جنگلی تفاوت معنی داری وجود دارد. تحلیل همبستگی نیز نشان داد که رابطه مثبت و معنی داری بین میزان مشارکت افراد مورد مطالعه در زمینه بهره برداری از منابع جنگلی وجود دارد. آزمون رگرسیون چندمتغیره نشان داد که مجموع متغیرهای حفاظت و توسعه به میزان 8/66 درصد از واریانس متغیر وابستۀ بهره برداری را تبیین می کنند. این مطلب نشان می دهد در این تحقیق متغیرهایی که مقدار قابل ملاحظه ای از واریانس کل را تبیین کرده اند مورد شناسایی و بررسی قرار گرفته اند.

در این تحقیق با روش پیمایشی عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونی های جنگل نشینان غرب استان مازندران بررسی شده است. جامعه آماری شامل اعضای تعاونی های جنگل نشینان غرب استان مازندران بود. نتایج تحقیق نشان داد که برخی عوامل مؤثر بر موفقیت تعاونی ها به ترتیب اولویت عبارت اند از: تعداد روستاهای تحت پوشش، مساعدت و همکاری بیشتر اداره منابع طبیعی با تعاونی، میزان اطلاعات فنی اعضا، تعداد کارکنان تعاونی، افزایش سرمایه گذاری مردم و فعالیت های جنبی تولیدی گروهی مانند پرورش ماهی. در تحلیل عاملی، متغیرهای موفقیت تعاونی های جنگل نشینان در چهار عامل اصلی دسته بندی شدند که در مجموع 38/70 درصد واریانس کل را تبیین کردند. این عوامل عبارت بودند از استفاده از نیروی اعضا در فعالیت های تعاونی، میزان کارکرد اعضا و کارکنان، نظارت و آموزش، و ارتباطات اجتماعی.