محمدرضا درزی کلایی

انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی بدون تردید نقش بسزایی در شکل گیری هویت جدیدی بین مردم ایران داشتند. پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی روند تحول و شکل گیری هویت جدید بین مردم ایران در دهه اول انقلاب را مطالعه می کند و به این سؤال پاسخ می دهد که جنگ تحمیلی چه تحولی در هویت جامعه ایران ایجاد کرد؟ در پاسخ به این پرسش که هویت ها چگونه دستمایه های تغییر در منافع را فراهم می نمایند سازه انگاری پاسخ ارزشمدارانه ایی را پیشنهاد می نماید .طبق دیدگاه سازه انگاران ایده ها و ارزش های جدید در هر دوره و زمانی امکان تغییر نوع هویت را به وجود می آورند و به نوبه خود این تغییرهویت، منجر به تغییر در سیاست ها و منافع خواهد شد. طبق دیدگاه سازه انگاران ایده های جدید در هر دوره و زمانی امکان تغییر نوع هویت را به وجود می آورند و این تغییر هویت منجر به تغییر در سیاست ها و منافع خواهد شد. هویت در ایران در طول اعصار مختلف با توجه به شکل گیری سازه های جدید تغییر یافته است. به طور کلی می توان گفت که جنگ تحمیلی توانست با ایجاد سازه های ارزشی جدید همچون معنویت گرایی، فرهنگ شهادت طلبی، الگوپذیری، تسلیم ناپذیری در مقابل دشمن، مبارزه با نظام سلطه و خودباوری، فضای ذهنی مشترکی را بین مردم شکل دهد و منجر به شکل گیری هویت جدیدی بین آنها شود.

امام خمینی با برساختن ایده های جدید و زنده کردن بسیاری از مفاهیم انقلابی از جمله فرهنگ شهادت طلبی، قدرت نرم افزاری جدیدی را تعریف کرد که توانست بر شاه و عمال خارجی پیروز گردد. در این مقاله سعی شده است تا با استفاده از تئوری سازه انگاری در مورد برساختگی منافع و قدرت از طریق ایده و مفاهیم دیگر همچون «ماده ـ معنا» و «خود ـ دیگری» به بررسی فرهنگ شهادت طلبی از دیدگاه امام خمینی(ع) در تغییر مفهوم قدرت از بعد سخت افزاری به بعد نرم افزاری بپردازیم. روش تحقیق مذکور نیز توصیفی ـ تحلیلی است.