محمدجواد مکرم سائل

برای دریافت آیین بندگی برخاسته از الهامات ربّانی اولیای الهی، نگاهی محدود در حدّ این مقال بر ژرفای دعای سرشار از گوهر عرفان نابّ حسینی و برخی سیره و سخنان دیگر آن الگوی کامل تربیت و بندگی عرفانی به عنوان مسئله اصلی تحقیق داشته است . از زاویه فلسفه آفرینش انسان، که همانا عبودیت و بندگی خداست براساس سخن حضرت امام حسین (ع) با تعبیر "" اِنَّ اللهَ جَلَّ ذِکَرهُ ما خَلقَ العِباد اِلاّ لِیَعِرفوهُ "" معرفة الله، کمال بندگی در تربیت عرفانی تعریف شده و در قالب محورهای چهارگانه آیین بندگی با الهام از مضامین دعای عرفه بیان می شود که عبارت است از: 1- مملوکیّت و مقهوریّت مطلق 2- تعلق و نیاز مطلق 3- تفکر در آثار و آیات و ذکر و شکر مدام 4- شرم نقصان و استغفار مدام و در پایان، طی جمعبندی نهایی این مقال، سیر تکمیلی مرامنامه بندگی و سلوک عارفانه برگرفته از یافته ها و مضامین دعای عرفه و سخنان حضرت تحت عناوین 1- حقیقت بندگی معطوف به فلسفه آفرینش 2- محبت و عشق عبودیت رهیافت معرفت الهی 3- اطاعت محض و تسلیم مطلق اوامر و نواهی الهی 4- عشق و محبت به بندگان و مخلوقات حضرت پروردگار 5- تجلی وجه اجتماعی بندگی در تلاش برای تحقق حاکمیت دین خدا مشخص و برشمرده شده است.