سمانه عزیزنصیری

کشاورزی، فعالیتی همراه با ریسک است، به طوری که کشاورزان با انواع مختلفی از ریسک های آب وهوایی، آفات، بیماری، ریسک های بازار و مواد اولیه مواجه اند. هرساله کشاورزان به دلیل داشتن یک درآمد نامطمئن، نگران پرداخت وام و هزینه های زندگی اند. البته ریسک، یک عنصر اجتناب ناپذیر ولی قابل مدیریت در کسب و کار و تولید کشاورزی است. طرح های مختلف بیمة کشاورزی از ابزارهای مدیریت ریسک است که طیف وسیعی از خطرات را پوشش می دهد و از پیش در اکثر کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه مورد استفاده قرار گرفته اند. اما بیمه ابزاری هزینه بر است و بالطبع طراحی الگوهای بیمه ای جدید و ارائه آنها به گونه ای که ازیک طرف درآمد تولیدکنندگان این بخش را تثبیت کند و ازطرف دیگر هزینه های اجرایی بیمه را بکاهد، باید از مهم ترین مسائل محققین در حوزة مدیریت ریسک و بیمة محصولات کشاورزی باشد. سیستم های بیمه ای به دلیل وجود اطلاعات نامتقارن، انتخاب نامساعد و مخاطرات اخلاقی، با مشکلاتی در اجرا همراه هستند. در این مقاله به معرفی انواع مختلف طرح های جاری بیمة محصولات کشاورزی در ایران و جهان پرداخته شده است. باتوجه به مشکلات طرح های سنتی بیمة محصولات کشاورزی مانند هزینه های اجرایی بالا و مشکلات اطلاعات نامتقارن، طرح بیمه براساس شاخص های آب وهوایی به عنوان یک ابزار کارآمد در مدیریت ریسک کشاورزی مطرح می شود.

به منظور اطمینان بیمه گذاران از جبران خسارتشان توسط شرکت های بیمه، انجمن ملی بیمه گران آمریکا (NAIC) مدل سرمایة مبتنی بر ریسک را برای تعیین کفایت سرمایة قانونی شرکت های بیمه جهت جبران تعهدات، ارائه داد. سرمایة مبتنی بر ریسک بیانگر نسبتی است که سطح ریسک مرتبط با دارایی های شرکت بیمه را ارزیابی می کند. هدف از محاسبة آن، تعیین حداقل سرمایة مورد نیاز شرکت های بیمه باتوجه به میزان ریسک آنهاست. در این مقاله، در بخش اول انواع مختلف ریسک توضیح داده می شود. سپس، مدل سرمایة مبتنی بر ریسک NAIC در رشته های زندگی، غیرزندگی و درمان بیان می شود. نحوه محاسبة سرمایه مبتنی بر ریسک بیان شده و در پایان سطوح اقدامات مقام ناظر براساس سطح توانگری شرکت ها توضیح داده می شود.