مهناز انصاری

هدف این مقاله بررسی همانندی میان معرفت شناسی جان دیویی و رهیافت هرمنوتیکی در فلسفه است. در این مقاله تلاش بر آن است که نشان داده شود، با وجود سرچشمه های فکری متفاوتی که میان دیویی و هرمنوتیسین هایی مانند دیلتای وجود دارد، می توان همپوشانی های قابل توجهی میان رهیافت دیویی در معرفت شناسی و رهیافت هرمنوتیکی پیدا کرد، و نشان داد که در اساس جهت گیری کلی این دو رهیافت فلسفی یکی است. آنچه در به وجود آمدن این پیوند نقشی کانونی ایفا می کند مفهوم «تجربه» است. از سویی دیویی با صورتبندی مفهومی از تجربه- که البته خواهیم دید با مفهوم تجربه گرایانه ی آن متفاوت است- تلاش می کند بدون توسل به انگاره های متافیزیکی و استعلایی، معرفت شناسی خود را بنا نهد. از سوی دیگر، در هرمنوتیکِ ویلهلم دیلتای نیز مفهوم «تجربه ی زیسته» جایگاهی کانونی دارد. این تطبیق آشکار می کند که فهم این دو رهیافت از مفهوم «تجربه» تا چه حد همانند یکدیگر است و همچنین چگونه این همانندی در فهم آن ها از تجربه منتهی به موضع گیری های فلسفی بسیار نزدیک به یکدیگر شده است، تا جایی که می توان رهیافت معرفت شناسی ابزارانگارانه ی دیویی را هرمنوتیکی دانست.