ژیلا حصاری

با توجه به اینکه بافت تاریخی و فرهنگی شهرها آثار گرانبهایی از فرهنگ، دانش معماری و شهرسازی بومی هستند و به عنوان جزئی از هویت اجتماعی هر قوم و کشوری تلقی می شوند. در واقع بازآفرینی و حفظ بافت های تاریخی به عنوان هویت ضروری برای ادامه حیات شهر ها است.که می توان یکی از دلایل بحران هویت در شهرهای امروزی را ناکارآمدی بافت های تاریخی ذکر کرد. یکی از روش های پیاده سازی بازآفرینی شهری، برنامه ریزی گردشگری بافت های تاریخی می باشد بنابراین هدف تحقیق حاضر، بررسی میزان تأثیرگذاری شاخص های بازآفرینی بناها و بافت های تاریخی شهری در منطقه هفت مشهد، به عنوان فرصت هایی برای توسعه گردشگری بررسی شود. روش تحقیق پیمایشی بوده که ابزار اصلی جمع آوری داده ها نیز پرسشنامه می باشد. جامعه آماری در پژوهش حاضر همه ساکنین منطقه هفت شهر مشهد می باشند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 384 نفر به عنوان نمونه آماری تعیین شد. یافته های تحقیق نشان می دهد میان بازآفرینی بافت و بناهای تاریخی و توسعه گردشگری رابطه مستقیمی وجود دارد (ضریب همبستگی پیرسون میان بازآفرینی بافت و بناهای تاریخی و توسعه گردشگری 0.218 و سطح معناداری آن 0.000 نشان می دهد همچنین با توجه به نتایج آزمون رگرسیون خطی ساده میان بازآفرینی و توسعه گردشگری رابطه خطی وجود داشته (سطح معناداری کمتر از 5درصد بنابراین با توجه به خطی بودن رابطه دو متغیر پذیرفته شد). که در نهایت با استفاده از آزمون فریدمن مشخص شد میان شاخص های مورد بررسی به لحاظ اهمیت تفاوت های معنی دارد وجود دارد و این شاخص ها از ارزش و اهمیت یکسان برخوردار نیستند.

بافت های تاریخی شهرها که در اغلب موارد هسته اولیه و اصلی هر شهری را تشکیل می دهند، نمایشگر تمدن و فرهنگ گذشته شهرها می باشد و نقش اساسی در جذب گردشگر در این مناطق دارند توجه و بازآفرینی آن ها به منظور توسعه و پیشرفت در زمینه گردشگری در آن ها از اهمیت زیادی برخوردار است. هدف تحقیق حاضر، بررسی میزان تأثیر بازآفرینی بناها و بافت های تاریخی منطقه هفت مشهد، بر توسعه گردشگری در این منطقه است. روش تحقیق توصیفی – تحلیل بوده و ابزار اصلی جمع آوری داده ها پرسشنامه می باشد. جامعه آماری در پژوهش حاضر ساکنین منطقه هفت شهر مشهد می باشند که با استفاده از فرمول کوکران تعداد 384 نفر به عنوان نمونه آماری تعیین شد. یافته های تحقیق نشان می دهد، عوامل ساماندهی و تبدیل فضاهای بی دفاع ( با رتبه 28.54)، رضایتمندی از عدم وجود آلودگی زیست محیطی (با رتبه 80/26)، وجود ساخت وسازهای جدید منطبق با الگوهای معماری بومی و سنتی (با رتبه 78/26)، ایجاد نمایشگاه های غذاهای محلی (با رتبه 58/26)، دارای بالاترین رتبه و شاخص ارتقای کیفیت عرضه محصولات و امکانات خرید و تنوع انتخاب (با رتبه 81/17) دارای پایین ترین رتبه، تأثیرگذار بر توسعه گردشگری در منطقه هفت می باشد. درنهایت نتایج تحقیق در خصوص منطقه هفت شهر مشهد نشان داد که احیا و بازآفرینی بافت و بناهای تاریخی آن، از الزامی ترین زیرساخت ها برای توسعه گردشگری هستند و برای رسیدن به توسعه گردشگری در بافت تاریخی منطقه هفت مشهد، نیاز به برنامه های بلندمدت با اولویت تأمین زیرساخت ها و تغییر دیدگاه های کوتاه مدت مدیریت شهری می باشد.