سید حسن هاشمیان

این یک امر پذیرفته شده است که توسعه محصول فرهنگ است و نمی توان جامعه ای را تصور نمود که توسعه یافته باشد اما فرهنگِ آن بسترساز و پشتیبان توسعه نباشد. فرهنگ با شکل دادن قالب رفتاری سازمان و مشخص نمودن هنجارها، نقش مهم و مؤثری بر رقابت پذیری و بهره وری شرکت ها دارد. از سوی دیگر، میزان توسعه یافتگی هر کشور یا منطقه به رقابت پذیری و بهره وری شرکت های آن، به ویژه کسب وکارهای کوچک و متوسط، بستگی دارد. هدف از این مقاله، بررسی علل سهم اندک کسب وکارهای کوچک و متوسط ایرانی از بازار و قدرت رقابت و بهره وری پایین آنها از منظر عوامل فرهنگی است. بدین منظور، از «روش کلینیکیِ» ادگار شاین و نظریهٔ سریع القلم برای بررسی رابطهٔ میان بهره وری شرکت های کوچک و متوسط فعال در صنعت نساجی استان یزد و فرهنگ کارفرمایان آنها استفاده شد. نتایج آزمون همبستگی پیرسون تأیید کرد که بین بهره وری این کسب وکارها و فرهنگ کارکنان آنها از نظر آماری رابطه مستقیم وجود ندارد؛ اما مصاحبه با کارفرمایان این شرکت ها این ایده را تأیید نمود که برخی سیاستگذاری های دولت باعث ایجاد تعارض میان باورها و مفروضات بنیادین آنها و اصول ثابت توسعه شده است.