محمد باقر وثوقی

«شمسیه» از جمله طریقت های گرمسیری فارس بین سده هشتم تا دهم هجری است. مؤسس این طریقت، شیخ محمدابونجم (786-704ق.) است. گسترش طریقت شمسیه در مسیرهای تجاری خُنج به سمت لار و هرمز، با حمایت حاکم لار «امیر سیف الدین نصرت لاری» و «شاه زین العابدین» حاکم شیراز عصر آل مظفر موجب رونق آن در بخش های مهمی از گرمسیرات فارس شد. با همه اهمیتی که این طریقت در سده های هشتم و نهم هجری در گرمسیرات فارس داشته، امّا تاکنون تحقیقی مستقل درباره شخصیت بنیان گذار و مراجع مطالعاتی پیرامون این طریقت انجام نپذیرفته است. میراث فکری و فرهنگی این طریقت، به صورت تذکره های منثور و منظوم، در جنوب فارس موجود است. این مقاله بر آن است تا با روش توصیفی - تحلیلی، موضوع زندگانی و آثار پایه گذار طریقت شمسیه و کارکردهای سیاسی– فرهنگی این طریقت را، با تأکید بر نسخه های خطی نویافته، به عنوان یک مسئله تاریخی، مورد پرسش قرار دهد. یافته های پژوهش، نشان می دهد که رهبر طریقت، از طریق رابطه با حاکمان آل مظفر و لار، در کنش های سیاسی گرمسیرات فارس، نقش مستقیم داشته و با ایجاد خانقاه و مساجد، باعث تفوق فرهنگی - اجتماعی شده بود.