محسن مرادی نیا

انسان همانند سایر موجودات زنده، دارای ریتم بیولوژیک است. مهم ترین ریتم بیولوژیک در انسان «ریتم سیر کادین» است که هر دوره آن 25-24 ساعت به طول می انجامد و همه روزه توسط نور خورشید و عوامل محیطی تنظیم می شود. خواب و بیداری نیز از این ریتم تبعیت می کند. افرادی که دچار اختلالات خواب بوده یا کمبود خواب دارند، مستعد خواب آلودگی هستند. یکی از عواملی که در خواب آلودگی، زمینه ایجاد خطر را فراهم می کند بروز حملات ناخودآگاه خواب کوتاه مدت است که «Micro Sleep» نامیده می شوند. این گونه خواب های غیرارادی و ناگهانی حدود 5 تا 10 ثانیه طول می کشد و در هنگام فعالیت های شغلی پرخطر همچون رانندگی، باعث بروز حوادث می شوند. طی سال 1378در ایران، حوادث رانندگی، دومین علت مرگ و میر بعد از بیماری های ایسکمیک قلبی بوده است و 65 درصد قربانیان را افراد کمتر از 40 سال تشکیل داده اند. در گزارش سال 2002 سازمان بهداشت جهانی (W.H.O) حوادث ترافیکی جاده ای، جزو 10 عامل اصلی مرگ و میر بوده است و پیش بینی می شود با گذشت زمان، این میزان به گونه ای افزایش یابد که رتبه نخست آسیب رسان به سلامت انسان ها را به خود اختصاص دهد. از این رو با نگاهی به آمار تلفات سوانح رانندگی در کشورمان که سالانه بیش از 20 هزار نفر را به کام مرگ می کشاند و با توجه به نقش خواب آلودگی در بروز تصادفات شدید و مرگبار، توجه بیش از پیش به اختلالات خواب و عوامل ایجادکننده خواب آلودگی خصوصاً در مشاغل پرخطر مانند رانندگی، ضروری به نظر می رسد. با انجام پژوهش های هدفمند و آموزش های مدون در این زمینه می توان موجبات کاهش بروز این گونه سوانح را مهیا کرد.