موسی رضادهقانی

در این مقاله به معرفی دو سند از زبان شیخ حسین چاه کوتاهی، از سران قیام تنگستان و دشتستان و سند دیگری که به قلم احمدخان دریابیگی، حکمران بوشهر و بنادر نگاشته شده، پرداخته می شود. این اسناد در زمانی به رشته تحریر درآمده است که قیام سرکوب شده و رهبران نهضت به کوههای اطراف منطقه پناه برده اند. در این شرایط، شیخ حسین زبان به گلایه گشوده، به اهم وقایعی که در طول نهضت رخ داده است، به صورت خلاصه و گذرا اشاره می نماید. علاوه بر این، وی از اقدامات انگلیسیها برای اشغال کشور و اغفال و نابودی سران قیام سخن رانده، در آخر از مسئولان وقت می خواهد که به خواسته هایش رسیدگی نمایند. این در حالی است که سند سوم گویای این مطلب است که انگلیسیها به کمک حکمران بوشهر و بنادر سعی در از میان برداشتن سران قیام دارند.