گوناگون کلامی (مقاله پژوهشی حوزه)

امام علی علیه السلام در مسیر خود به صفین به شهرک «بهرسیر» رسید که در آنجا آثار کهن کسری به چشم می‏خورد. در این هنگام یکی از یاران امام به نام «حرّ بن سهم» به شعر «أبو یعفر» تمثل جست که زندگی ناپایدار اقوام و ملل را در بیتی چنین ترسیم کرده است:
جرتْ الریاحُ علی مکانِ دیارِهِم
فکأنّما کانوا علی میعادٍ
باد خزان، یا طوفان بنیان کن بر سرزمین آنها وزیدن گرفت تو گویی با هم در انتظار چنین وقت و قراری بودند.
امام علیه السلام فرمود: چرا این آیات را تلاوت نکردی:
«کَمْ تَرَکُوا مِنْ جَنّاتٍ وَ عُیُون* وَ زُروعٍ وَ مَقامٍ کَریم* وَ نعمَة کانُوا فیها فاکِهین* کَذلِکَ اورَثْناها قوماً آخرین* فَما بکت عَلَیْهِمُ السَّماء والارض وَ ما کانُوا مُنظرین» (دخان/2925)
«چه باغها و چشمه‏ها، کشتزارها، و مقام بزرگ و نعمت‏هایی را که از آن بهره‏مند بودند، گذاشتند و رفتند، و بدین گونه دیگران را وارث آنان قرار دادیم، پس نه آسمان بر آنان گریست و نه زمین اشک ریخت ونه مهلت داده شدند.
تردیدی نیست که سخن هیچ انسانی هر چه هم، در ترسیم وتشبیه سرآمد جهانیان باشد، به عظمت سخن وحی نمی‏رسد، ولی در عین حال شاعران زنده دل و آگاه هر یک در قلمرو و پایداری جهان سخن گفته، و پس از وحی الهی، و سخنان دلنشین معصومان، دلها را صیقل داده‏اند.
در این جا ابیاتی را که شاعر اهل بیت جناب حسان در این زمینه سروده‏اند می‏آوریم و در عین حال معترفیم که هیچ سخنی، جای وحی الهی را نمی‏گیرد، ولی این مانع از آن نخواهد بود که از غیر آن نیز بهره گیریم: